Hondsrug Hotspots Noord Oost

original

publishedLiveRoute

Dalerveen Zandpol Dalen

Jimbo

De 'Huisfietsroute' van Café De Grutter. U komt door het Hunzedal en door één van de schatkamers van De Hondsrug: De Strubben-Kniphortsbos.  

Annen Zeegse Eext (Hunze en Drentse Aa)

Molenroute Zuidlaren Haren Groningen

Fiets door het oer-eigen Drenthe: Nieuwe natuur in het voormalige veengebied, langs een pingoruïne, brinkdorpjes en bossen.

Gieten De Bulten Gasteren

Fiets door de de omgeving van De Hondsrug en zie het resultaat van De Mens. Ervaar wat de bwoners aan het landschap hebben veranderd om te kunen leven en overleven. En spreek een bewoner eens aan en vraag of en hoe zij zich hebben aangepast aan de natuur! 

Lunsbergen Cultuurroute

Molenroute Zuid-oost Drenthe

Ontdek het achterland van Dalen en De Huttenheugte. Nieuwe natuur en een oud verdedigingswerk: de Katshaarschans!

Dalen Stieltjeskanaal

Wandeling langs de vennen in het Hart van Drenthe. Plekken van verstilde schoonheid, waar 's zomers libellen zwenken. En 's winters het stille water de bomen weerspiegelt.

Veenpluisroute

Welkom op de Esroute. U wandelt tussen Klijndijk en Odoorn en het Zietakkerbos.

Klijndijk Ommetje Esroute blauw

U loopt over de es-gronden, door de bossen en over een vakantiepark. Ook doorkruist u een droogdal. Hoe dat is? dat ervaart u naast het wandelen ook in de filmpjes! 

Exloo Hunzebos

In het bos achter het Land van Bartje bij Ees is van alles te ontdekken – als je maar goed kijkt!
Met deze app volg je een route door het bos. Je ziet dingen die hier al liggen sinds de ijstijden. En ondertussen speur je naar sporen van dieren. Je ziet wat er groeit, wat er opgegeten wordt en wat er weer uitgepoept wordt.
In de app worden dieren genoemd, maar die zie je niet altijd. Je moet wel geluk hebben. De meeste dieren zijn bang voor mensen en verstoppen zich. Toch kun je ze wel vaak horen, of hun sporen zien – als je ze herkent. Deze app helpt daarbij.
Onderweg krijg je pop-ups met plaatjes of geluid en tekst. 
Neem je ouders of je opa en oma mee, want dan kunnen ze heel wat van jou leren. Doe wel stevige schoenen aan, want de paadjes zijn heel rommelig en soms ook modderig.

Ontdek het bos

Ontdek de prehistorie, ervaar het verschil tussen De Hondsrug en de 'nieuwe natuur' in het Hunzedal.

DuunscheLanden, Zwanemeer, Gieten, Annen 

Door de bossen op De Hondsrug afzakken naar de vallei van de Hunze en bekijk het Lofar antenneveld.

Ees LOFAR

Loop vanuit het dorp met de grootste brink De Hondsrug af en wandel het voormalige veengebied in. Ervaar de rijkdom, beleef het hoogte verschil en ontdek de 'nieuwe natuur'.

Annen Spijkerboor

Je kunt eigenlijk maar op één manier een rondje fietsen op Vlieland. Er is tenslotte vanuit het dorp maar één verharde weg naar het westen en aan de Noordzeekant maar één fietspad weer terug. Onderweg zie je het eiland in zijn volle glorie, met duinen, bossen, bloemrijke duinvalleien en de uitgestrekte kale duinen aan het begin van de Vliehors. De diversiteit aan flora en fauna is overweldigend. Op sommige plekken is deze overigens het beste te zien aan de hand van een korte wandeling. Vandaar dat deze fietsroute ook enkele korte wandelrondjes omvat.

Vlieland – de fietsroute

Op Terschelling vind je alle soorten landschappen vlak bij elkaar. Het is dan ook eenvoudig om in één route een goede indruk te krijgen van wat dit eiland te bieden heeft. Je komt tijdens deze fietstocht langs alle waddenlandschappen, van wadplaten en een stukje kwelder tot het polderlandschap met dorpjes, bossen, duinen en natte duinvalleien. Ieder van deze landschappen heeft zijn eigen typische maar altijd rijke flora en fauna. In voorjaar en zomer zie je veel vlinders en orchideeën, terwijl het landschap en het vogelleven het hele jaar door indrukwekkend zijn.    

Foto: haven van West Terschelling – Jakoba de Graaf

Terschelling – de mooiste fietsroute

Schiermonnikoog is maar klein en het goed befietsbare deel is nog veel compacter. Met 23 kilometer ben je rond, maar op dat korte stuk is zoveel te zien dat je daar toch makkelijk een volle dag mee zoet bent. De dijk met zijn wadvogels, een korte wandeling bij de Kobbeduinen, moerasvogels bij de Westerplas en wilde planten bij de vuurtoren – de diversiteit is enorm. 

Foto: Luc Hoogenstein
Deze route is dan ook de perfecte introductie, zowel voor als je meerdere dagen op het eiland bent als wanneer je voor een dagje overkomt en de laatste boot weer terugneemt. 

Schiermonnikoog – Fietsroute

Het meest uitgestrekte kweldergebied aan de wal ligt tussen Zwarte Haan en Holwerd. Noard Fryslân Bûtendyks heet het. Het is een immense open vlakte van kwelders en zomerpolders waar het hele jaar rond veel vogels te vinden zijn. De terugweg van de route leidt door jonge en oude landwinningspolders in de voormalige Middelzee. Je komt er langs historische dorpen en een van de mooiste terpen van de Waddenkust.
Op deze fietsroute kun je op twee plekken een korte wandelroute maken over de kwelder (3,5 en 2,5 km).  

Friese Waddenkust

Vanuit het centrale dorp Nes kun je over Ameland twee fietsroutes maken. Deze route voert je over het westelijke deel en verkent de polders van Ballum en Hollum en het duingebied dat erboven ligt. Langs het fietspad en via een paar korte wandelingetjes krijg je een prachtig beeld van het gebied en de rijkdom van het eiland als geheel. Natte en droge duinen, polderlandschap, karakteristieke dorpen, kwelder en wadplaten zijn allemaal vertegenwoordigd op deze route. 

Ameland – fietsrondje in het westen

Vanuit het centrale dorp Nes kun je over Ameland twee fietsroutes maken. Deze route voert je over het oostelijke deel en verkent de polders van Buren en gaat via de kwelders naar het voormalige eilandje het Oerd. 
Deze route toont je het ruige deel van Ameland, met een aantal hele bijzondere plekken als het Nieuwlandsreid en de Oerderduinen. In de winter is deze route uitstekend om roofvogels te zien. Gedurende de rest van het jaar is de flora, de vlinder- en vogelwereld een lust voor het oog. 

Ameland – Fietsrondje in het oosten

Het Nationaal Park Drents – Friese Wold is één van de grotere aaneengesloten bosgebieden van Nederland. Maar het gebied bestaat niet alleen uit bomen. Heide, stuifzandgebieden, vennetjes en venen zijn slechts een greep uit de vele landschapskenmerken die je hier tegenkomt. 
Er is veel variatie in flora en fauna. Op de natste delen van de heidevelden staan dopheide, veenpluis,  het heerlijk geurende gagel, klokjesgentiaan en de lieflijke leliesoort gele beenbreek. Langs de randen van geplagde vennen groeit het vleesetend plantje kleine zonnedauw, dat met zijn kleverige blaadjes kleine insecten vangt.  

Op de heide broeden tientallen vogelsoorten, waaronder roodborsttapuit, wulp en boomleeuwerik, maar doordat het gebied ook door bomen wordt begroeid, zijn er ook vele bosvogels te zien. Daarnaast worden weidevogels en moerasvogels door het natte gebied en het type begroeiing ook aangetrokken. Niet alleen vogels leven hier in gezonde populaties. Ook ree&amp;euml;n, hazen, konijnen, egels, eekhoorns en muizen hebben het uitstekend naar hun zin. Bijzonder is ook de aanwezigheid van de zeer zeldzame boommarter, die zich graag tussen de rijke loofbossen verschuilt. Andere geduchte jagers die jacht maken op de kleinere zoogdieren zijn vossen, hermelijnen en bunzingen.

Park Het DrentsFrieseWold

Het Drents-Friese Wold is een prachtig afwisselend fietsgebied. Je treft hier volop natuurschoon en leuke oude dorpjes aan. Het Drents-Friese Wold: een uitgestrekt nationaal park dat bestaat uit bossen, heidevelden en beekdalgraslanden. Het zal je hier geen moeite kosten om een tandje terug te schakelen. Fietsend langs de rand van het Doldersummerveld heb je een mooi uitzicht over de heide. Even later rij je het weidse beekdallandschap rondom de Vledder Aa in. Wat een afwisseling!Wilhelminaoord is gesticht door de Maatschappij van Weldadigheid die in 1818 begon met het ontginnen van deze regio om kansarme stedelingen een nieuwe kans te bieden. Aan de rand van het dorp Noordwolde staat de Protestantse Kerk uit 1640.

Appelscha: DrentsFrieseWold

De haven, het dorp en de camping Stortemelk zijn het kloppend hart van toeristisch Vlieland. Tussen deze drie ligt een divers gebied met hoge duinen, bos en heide, een vogelrijk stuk Waddenkust en een deel van de Noordzee waar in najaar en winter veel op vogelgebied te beleven valt. Op deze afwisselende wandeling bevind je je het ene moment midden in het toeristische hart van het eiland om vervolgens over paden te gaan waar zich zelden iemand vertoont. 

Vlieland – Rondom het dorp

De Noordsvaarder is op meerdere manieren een apart stuk van Terschelling. Tot het midden van de 19e eeuw was het helemaal geen onderdeel van het eiland, maar een zandplaat voor de kust. Terschelling hield destijds op bij het Seinpaalduin boven het dorp. 
Nu is de Noordsvaarder een groot laaggelegen moerasgebied aan de westkant van het eiland, omsloten door zandduinen en een enorme zandvlakte aan de zuidkant. Al met al is het een veel grootster en ruiger gebied dan het centrale duingebied. Er liggen maar een paar paden; de rest is te moerassig om doorheen te lopen. De flora en fauna van de Noordsvaarder is rijk, al laten met name de vogels zich niet altijd even gemakkelijk zien.

Terschelling – Noordsvaarder 

De Koegelwieck is een wat onbekender en minder bezocht duingebied. Het is dan ook het enige deel van de Terschellinger duinboog waar geen fietspad doorheen loopt en de wandelpaden die er zijn, staan in de winter grotendeels onder water. In de tweede helft van de lente en in de zomer is de Koegelwieck prachtig – de combinatie van zalige rust en een rijke flora maakt het gebied ideaal voor een wandeling. Vanwege de intacte duinvegetatie is de Koegelwieck onder vegetatiekundigen een geliefd onderzoeksgebied, waar al decennialang gekeken wordt naar de relatie tussen bodem en plantengroei.
Let op! Delen van het pad kunnen in de winter en voorjaar behoorlijk nat zijn. 


Terschelling – Koegelwieck

De Boschplaat beslaat de hele oostkant van Terschelling. Het is de grootste kwelder van Nederland – ruig, leeg en met de uitstraling van de Mongoolse steppe. 
Een zwerftocht over de Boschplaat geeft je al snel het idee van een oerlandschap, dat hier, onberoerd door de mens, al een eeuwigheid ligt. De Boschplaat is echter juist heel jong. Het was oorspronkelijk een zandplaat die tegen het eiland aan kwam te liggen. Tussen 1931 en 1937 is vervolgens een stuifdijk aangelegd over de gehele lengte van de Boschplaat, waarna de enorme, kale zand- en slibplaat pas begroeid is geraakt. 
Er loopt een lang, hobbelig pad dwars over de Boschplaat. Het is een wandelpad, dat je ook per fiets kunt afleggen, al is dat vanwege de kuilen, plassen en zandige stukken een flinke uitdaging. De Boschplaat is dan ook zowel een sportieve uitdaging als een natuurspektakel.

Foto: Stijn Smits


Terschelling – Boschplaat

De westkant van Schiermonnikoog is nog maar jong. De zandplaat Rif is er pas net aan vastgegroeid en ligt als een Sahara te blinken in de zomerzon. Jonge duinen en zandplaten zitten vol met kalk van het schelpgruis. Zodra de invloed van het zoute water weg is en de kalk nog volop in de bodem zit, zijn de omstandigheden perfect voor een speciale flora, waarin veel orchideeën voorkomen.
Het bijzondere aan deze route is niet alleen dat je zo’n jonge duinvallei bezoekt, maar dat daarachter een wat oudere ligt, en daarachter nog weer een oudere. Achter iedere heuvel zie je wat de tijd met de flora doet – zelden kun je dat zo mooi zien als op deze route. 

Schiermonnikoog – Westerplan en duinvalleien

Schiermonnikoog staat bekend om zijn stranden, duinvalleien en natuurlijk het wad. Het centrale duingebied is dan ook verrassend rustig. De afwisseling van bos, open duin en natte valleien vormen het ideale landschap voor een rustige wandeling, waarin – hoe kan het ook anders – de flora en fauna voor wat spektakel zorgt. Met name de wilde bloemen en vlinders zijn aantrekkelijk – het mooiste seizoen voor deze route is dan ook tussen mei en augustus. 

Afbeelding: Spaanse Ruiter – Saxifraga / Hans Dekker

Schiermonnikoog - tussen Kapenglop en Arnicaweide

Het Noarderleech is het centrale gebied van de immense strook kwelders die gezamenlijk Noard Fryslân Bûtendyks genoemd worden. 
Het mooie van het Noarderleech is dat je er een rondwandeling in kunt maken en zo het landschap, de vogels en de zoutflora van dichtbij kunt bekijken. 


Foto: Jan Sohler

Noarderleech

Het Oerd vormt samen met De Hon Amelands ruige oosten, waar de krachten van wind en zee ongetemd inwerken op het land. In de 19e eeuw was Het Oerd nog een apart eilandje dat alleen met laag water via een zandbank met het centrale deel van Ameland verbonden was. Er lagen zelfs twee dorpjes op, maar die zijn beide onder het stuifzand of in zee verdwenen.
De natuur van Het Oerd is rijk. Met name de flora is legendarisch, al zijn er een aantal van de meest bijzondere soorten inmiddels verdwenen, of ze staan in ontoegankelijke delen. 
Deze wandeling rondt het voormalige eiland en voert je van Waddenzee tot Noordzee en weer terug. Onderweg kom je langs bloemrijke duinvalleien en kwelders vol vogels, kun je vlinders vinden op de warme zuidhellingen van de duinen, wandel je langs de kleiige rand van de Waddenzee en het uitgestrekte zandstrand. 

Ameland – Oerd en Nieuwlandsreid

30 km. Duur (met uitstapjes): een hele dag

Van stinzenplanten tot clematissen, van oude appelrassen tot bloemenpluktuin: Waddenland heeft heel wat in petto voor wie van prachtige tuinen en bijzondere planten houdt. Vooral in de zomermaanden kun je heerlijk (ver)dwalen tussen de geuren en kleuren. Trek daarom gerust een hele dag uit voor een ontdekkingstocht langs al deze groene schatten. De meeste tuinen op deze fietsroute zijn gratis te bezoeken. Bij Domies Toen in Pieterburen wordt een bijdrage gevraagd voor het behoud van de tuin. Sluit je dag af met een fleurig boeket dat je tegen een kleine vergoeding zelf mag plukken bij De Bloemenboerderij in Saaxumhuizen.

Startpunt: Zeehondencentrum (Pieterburen)
Alternatief startpunt: Landgoed Verhildersum (Leens)

De thematische routes zijn een initiatief van Stichting Promotie Waddenland en Knowlogy (ontwerper themaroutes) en worden mede mogelijk gemaakt door een subsidie van de Provincie Groningen. 

Route, tekst en beeld: Katja Staring / Jessica Hoekstra
Omslagfoto: Rens Kalsbeek


Tuinenpracht in Waddenland

Onderweg zie je afwisselend riante boerderijen van welvarende 19de-eeuwse boerenfamilies en moderne boerenbedrijven inclusief windmolentjes. Om de paar kilometer wandel je langs een picknicktafel. Of kies voor het groene gras. Er zijn genoeg plaatsen om even te pauzeren en op een kleedje te genieten van het gezelschap van nieuwsgierige koeien. Terwijl je picknickmand leger wordt, kun je hem ook weer vullen met producten vers van het land.

Picknickroute om Bedum

Je kunt de Groninger jonker Johan Willem Ripperda (1682-1737) van alles noemen: een gelukszoeker, een staatsman, een avonturier. Een saai leven heeft hij in ieder geval niet gehad. Van Nederlands ambassadeur in Spanje tot minister en generaal in Marokko – Ripperda bracht een groot deel van zijn leven buiten Nederland door. Toch vind je rond Winsum óók sporen van Ripperda. Deze fietstocht neemt je mee langs plekken die iets vertellen over Ripperda’s Groningse jaren en over zijn familie. 

De route is samengesteld door Sanne Meijer

Ripperda Route

Het lauwersmeer ontstond toen in 1969 de Lauwerszee van de Waddenzee werd afgesloten. De afsluiting en het zoete water maakten van het meer een omgeving waar water, planten, dieren en mensen op een bijzondere manier samenkomen.

De thematische routes zijn een initiatief van Stichting Promotie Waddenland en Knowlogy (ontwerper themaroutes) en worden mede mogelijk gemaakt door een subsidie van de Provincie Groningen. 
omslagfoto: Teunis Haveman


Fietsroute Rondje lauwersmeer

Deze route ligt ingebed in het Waddengebied. Dit landschap van eb en vloed, van kwelders, wierden, dijken en polders oefent al meer dan zesentwintig eeuwen een onweerstaanbare aantrekkingskracht uit op de mens. In de voetsporen van de eerste pioniers fiets je door een Werelderfgoed, met magnifieke vergezichten en rijke historische verhalen.

De thematische routes zijn een initiatief van Stichting Promotie Waddenland en Knowlogy (ontwerper themaroutes) en worden mede mogelijk gemaakt door een subsidie van de Provincie Groningen. 
Omslagfoto: Rens Kalsbeek

Pioniers op nieuw gewonnen land

In 2017 was het driehonderd jaar geleden dat het Noordzeekustgebied getroffen werd door een rampzalige stormvloed, die duizenden mensen het leven kostte. De dijken langs de kust werden voor een groot deel weggevaagd en veel dorpen die dicht bij zee lagen werden volledig verwoest. Volgens schattingen verdronken er in de provincie Groningen ruim 2.200 mensen. Ook andere kustgebieden in Nederland, Duitsland en Scandinavië werden zwaar getroffen. In totaal verdronken ongeveer 14.000 mensen tijdens de Kerstvloed.

Ter nagedachtenis van deze stormvloed werd in Noord-Groningen een kunstroute uitgezet: Kerstvloed 1717 – 2017. Zestien kunstenaars, afkomstig uit Nederland, Denemarken, Duitsland, Amerika, Japan en Indonesië - allen levend in een land dat in het verleden of recentelijk met overstromingen te maken heeft gehad - werd gevraagd beelden te maken geïnspireerd op het landschap dat door de vloed werd getroffen. 

 De route leidt u door het ‘geteisterde’ landschap waar kolken, dijken, wierden en verdwenen dorpen herinneren aan de strijd tegen het water.  De kunstwerken zijn inmiddels grotendeels verdwenen, maar op hun voormalige locaties wordt nog even stilgestaan bij de bijzondere invulling die de kunstenaars aan de opdracht gaven.

De thematische routes zijn een initiatief van Stichting Promotie Waddenland en Knowlogy (ontwerper themaroutes) en worden mede mogelijk gemaakt door een subsidie van de Provincie Groningen. 
Omslagfoto: Roger Rigorth - Kees van der Veen

Sporen van de Kerstvloed

Noordoost-Groningen kent een rijk verleden dat vandaag de dag nog overal zichtbaar én tastbaar is. De rijke en vruchtbare kleigronden, gewonnen uit de strijd tegen het water, legden de boeren geen windeieren. Daarvan getuigen de imposante monumentale boerderijen die als parels in het landschap liggen.

Noordoost-Groningen. Een van oorsprong rijk gebied met vruchtbare kleigronden. Grote landerijen met dito boerderijen getuigen van het rijke verleden. Net over de dijk is het Wad: UNESCO Werelderfgoed. Magisch zilvergrijs kleurend bij ondergaande zon. 
De dorpen, waterlopen en oude zeedijken vertellen het verhaal van de strijd tegen het water. De middeleeuwse kerken en de adellijke borgen tonen het fraaie cultureel erfgoed van de regio. Onderweg laten boeren je rechtstreeks proeven van het land.

Op deze fietsroute maak je kennis met de rijkdom van dit gebied: uniek historisch erfgoed, weidse vergezichten over akkerland en wad, en eigenzinnige boeren die met hart en ziel (h)eerlijk voedsel produceren. 

MEER INFORMATIE:
Toeristisch Info Punt Uithuizen, Wereldwinkel
Oosterstraat 15  9981 CN  Uithuizen
0595-435508

Meer informatie over de regio is te vinden op:
www.waddenland.groningen.nl

Deze fietsroute kwam tot stand dankzij de voormalige gemeente Eemsmond en de Provincie Groningen. 

Rijkdom zo ver het oog reikt

Op deze route van Stad naar Wad en van Wad naar Stad maak je kennis met de ‘ziel’ van Groningen. In ruim honderd kilometer beleef je wat de provincie te bieden heeft aan spraakmakende kunst en cultuur, karakteristieke dorpen, levendige geschiedenis, bruisende plekken én verstilde parels. Groningen plat, kaal en saai? Stap op de fiets en laat je overtuigen van het tegendeel!
Er zijn diverse unieke overnachtingsmogelijkheden onderweg.

De thematische routes zijn een initiatief van Stichting Promotie Waddenland en Knowlogy (ontwerper themaroutes) en worden mede mogelijk gemaakt door een subsidie van de Provincie Groningen. 
Omslagfoto: Deon Prins

Van STAD naar WAD naar STAD

Drie boerderijen, minder dan een handvol woonhuizen, een kleine begraafplaats en een waterplas waar ganzen en steltlopertjes in het rond plonzen: meer is Maarhuizen bij Winsum niet. Meer hoeft ook niet. De wierde Maarhuizen is een kleine, maar grootse plek, een historisch baken op het Hogeland. Je bent welkom op Maarhuizen van zonsopgang tot zonsondergang.

Deze luisterwandeling is gemaakt door Club Nel (tekst: Anna Raadsveld en Lisa Frenkel, muziek Stan Vreeken (liedjes) en Mats Voshol (compositie). De route is mede mogelijk gemaakt dankzij subsidie van het Waddenfonds.

Luisterwandeling Op Maarhuizen

Het wierdendorpje Rottum vormde eeuwenlang de locatie van een Benedictijner klooster. Ietsje verderop op de wierde Helwerd zou bovendien een groots wonder plaatsgevonden hebben. Beide waren lang geleden, maar de sporen ervan zijn nog steeds zichtbaar. In Helwerd ontmoette missionaris Liudger de blinde zanger Bernlef. Na een handoplegging kon deze weer zien. De kerk van Rottum is gebouwd op de fundamenten van de kloosterkerk. Aan de rand van het kerkhof staat misschien wel het kleinste huisje van Groningen;  ’t Hoeske van Thais Joaptje. 

De route is samengesteld door Cecile Bol

Religieuze sporen bij Rottum

Deze wandeling combineert een ommetje door Uithuizen met een bezoek aan de Menkemaborg. Het dorp telt een aantal bijzondere kerken, een fraai molencomplex en een karakteristiek dorpshaventje. Slenterend door Uithuizen maakt u kennis met het rijke verleden en de levendige dorpssfeer. Bijzonder is bovendien dat Uithuizen het startpunt is van het Jacobspad, een route die onderdeel uitmaakt van de pelgrimstocht naar het spaanse Santiago de Compostela.

MEER INFORMATIE:
Toeristisch Info Punt Uithuizen, Wereldwinkel
Oosterstraat 15  9981 CN  Uithuizen
0595-435508

Meer informatie over de regio is te vinden op:
www.waddenland.groningen.nl

Deze fietsroute kwam tot stand dankzij de voormalige gemeente Eemsmond en de Provincie Groningen. 

Ommetje door het rijke verleden van Uithuizen

Wandelend door het rijke akkerbouwgebied tussen Zoutkamp en Ulrum is nauwelijks voor te stellen dat het land hier ooit zout was en dorpjes als Houwerzijl en Vierhuizen direct aan zee lagen. Maar het zoute land werd zoet en de vissers en zeelieden hebben allang plaatsgemaakt voor landbouwers. De dorpjes zijn tegenwoordig ook in trek bij mensen die de rust en weidsheid van het Groningerland zoeken. Op deze route volg je het spoor van een oude kwelderwal en ervaar je de intimiteit van voorchristelijke wierdendorpjes. In de polders zijn de weidsheid en monumentale boerderijen indrukwekkend. Ondertussen sta je stil bij een verdwenen dorpje, spoed je je door een Spookbos, en maak je kennis met een orthodoxe dominee en het visserijverleden van Zoutkamp. 
 
De thematische routes zijn een initiatief van Stichting Promotie Waddenland en Knowlogy (ontwerper themaroutes) en worden mede mogelijk gemaakt door een subsidie van de Provincie Groningen. 
Omslagfoto: Ype Poortinga

Verhalen van het zoute land

26 eeuwen, oftewel 2.600 jaar: al sinds omstreeks 600 voor Christus wonen er mensen in dit deel van Groningen. Overal zie je dorpjes op heuvels, of beter: wierden. Deze door mensenhanden gemaakte heuvels kun je zien als de voorloper van de dijken. Dit deel van Groningen was oorspronkelijk namelijk één grote kwelder, een gebied waar eb en vloed vrij spel hadden. Op de wierden konden de mensen hoog en droog wonen. Verbindende schakel was het zoete water, waaronder het Reitdiep. De wandeling voert je langs de boorden van het Reitdiep en zijn voormalige, nog in het landschap zichtbare meanders. 

De thematische routes zijn een initiatief van Stichting Promotie Waddenland en Knowlogy (ontwerper themaroutes) en worden mede mogelijk gemaakt door een subsidie van de Provincie Groningen. 

Tekst:  Nina van den Broek
Omslag: schilderij: Johan Dijkstra - Oude Reitdiepdijken

Geraadpleegde bronnen:
Ben Westerink, ‘Van Wetsinge naar de Hoge Wier’. In: Diepgang. Een kroniek van drie dorpen langs het Reitdiep, jrg 5, nr. 13 april 2017, p. 7-10 (met dank aan Ben Westerink voor de aanvullende mondelinge informatie).


Wandelen door 26 eeuwen bewoningsgeschiedenis

Een gezinswandeling van 3 km die je hoog boven de gewelven van een kerkje brengt, met een spectaculair uitzicht over het Groningerland. Al even bijzonder is de molen van Wetsinge, waar het ouderwets naar graan ruikt. Een oud kerkenpad voert je dwars door het land, langs een afgegraven wierde en een historische begraafplaats. 

Molenaar Bert Leeuw ontvangt u graag elke 2e en 4e zaterdag van de maand voor een rondleiding in De Wetsinger.

De thematische routes zijn een initiatief van Stichting Promotie Waddenland en Knowlogy (ontwerper themaroutes) en worden mede mogelijk gemaakt door een subsidie van de Provincie Groningen. 
Tekst:  Nina van den Broek

Hoog boven de gewelven

Het Groninger platteland oogt plat. Kijk je dieper zie je dat het wordt doorsneden met structuren die ook op het Wad voorkomen. Het brengt je terug naar tijden dat hier de Waddenzee liep. 

Een Engelsman vroeg mij een keer wat het woord 'Ding' / Dinges betekent. Hij hoorde het overal en steeds in relatie tot andere objecten. Ook op deze verhalende route zal je er ook mee worden geconfronteerd, maar dan weer totaal anders ...

De bijzondere Mariakerk is doorgaans afgesloten. 
Voor de sleutel neem contact op met: 
Wim Dalmaijer (Organist) 
Torenstraat 24A Uithuizermeeden. 
mariakerk.uithuizermeeden@gmail.com, tel. 05954 55085.

Uithuizen - Van Borg naar Priel

De wandelroute 'In duizend jaar oude voetsporen' is bijna 19 kilometer lang en voert door Winsum, Schillingeham, Schaphalsterzijjl, Schouwerzijl, Groot Maarslag, Mensingeweer en Maarhuizen. Wandelaars op de route komen onderweg steeds meer te weten over de omgeving. Onderweg popt op diverse locaties informatie op in de vorm van tekst, beeld, kaarten en geluid. 

Deze wandeling neemt je mee door het eeuwenoude landschap rondom Winsum. Je volgt de 1000 jaar oude voetsporen van de monniken van Aduard, loopt over historische laantjes en komt op plekken waar de tijd verstild. Zo sta je stil bij de oude boomgaard in Abelstok met een bijzonder verhaal en kom je alles te weten over de invloed van Aduard op dit gebied. Zo was Schilligeham in de middeleeuwen een kloostervoorwerk van het Cisterciënzerklooster Aduard, dat in de middeleeuwen één van de beroemdste abdijen van Europa was. Met deze informatie in het achterhoofd beleef je het landschap veel intenser. 

Stadswandeling door Winsum.
Deze route bevat tevens een audio rondleiding door Winsum. Een andere interessante en leuke manier om iets van de rijke geschiedenis van het tweelingdorp Winsum-Obergum te zien is met een rondleiding onder begeleiding van een dorpsgids. De wandeling start iedere zaterdag van april t/m september om 10.30 uur vanaf recreatiecentrum Marenland en duurt ongeveer 1,5 uur.
Aanmelden of meer informatie? 
Werkgroep Recreatie en Toerisme (OVW)
via info@bedandbreakfastbatenborg.nl of 06-24757460

De thematische routes zijn een initiatief van Stichting Promotie Waddenland en Knowlogy (ontwerper themaroutes) en worden mede mogelijk gemaakt door een subsidie van de Provincie Groningen. 

Omslagfoto: Rens Klasbeek

In 1000 jaar oude voetsporen

De Oude IJsselstreek is grensgebied – de grens
tussen het vroegere Gelre en Münster en tussen de
huidige Liemers en Achterhoek. Maar het is ook een
hele eigen streek, met rivierdorpen waar het brood verdiend werd in de gietijzerindustrie en waar voor de Achterhoek minder beken- de landschappen als rivierduinen en kleiputten het gebied bepalen. En daar hoort natuurlijk een heel eigen flora en fauna bij.
Deze streek is minder bekend onder natuurliefhebbers. Toch ligt hier een groot aantal mooie gebieden, waaronder veel recent her- stelde natuurterreinen.
Deze tocht voert je langs natte graslanden en moerasbossen, grind- gaten en hoogopgaand loofbos. En natuurlijk langs de rivier, die deze gebieden aan elkaar rijgt. De relatieve onbekendheid van deze streek heeft zo zijn eigen charme – hier valt nog veel te ontdekken.

Achterhoek – Oude IJsselstreek

Liemers – Westelijke Oude IJssel

Binnen het Nederlandse rivierengebied neemt de IJssel een bijzondere plek in. De bochtige rivierloop heeft zich in afgelopen eeuwen vaak verlegd en daarbij een ribbelig patroon achtergelaten van zandige ruggen en kleiige geulen – de kronkelwaard. Veel bijzondere planten en dieren van het rivierengebied zijn juist in de kleinschalige kronkelwaarden goed vertegenwoordigd. De Ravenswaarden boven Zutphen vormen een van de gavere voorbeelden van dit landschap in Nederland. 


Achterhoek – Ravenswaarden en Gorrsel

Bij Harderwijk reikt de Veluwe tot aan de oever van de voormalige Zuiderzee (nu Veluwemeer). Het is een ontmoeting tussen twee uitersten. De Veluwemeernatuur is nat, voedselrijk, groen en weelderig. Het is er druk met mensen en vogels. De uitgestrekte zanden van Beekhuizen en Hulshorst zijn exact het tegenovergestelde: gortdroog, heel voedselarm, woestijnachtig en stil. Op deze route beleef je die snelle overgang tussen beide landschappen, inclusief hun bijzondere flora en fauna.  


Tussen zand en Zuiderzee

Natte heiden met gentianen en orchideeën. Een verstild beekdal waar ’s ochtends vroeg de reeën grazen tussen de valeriaan. Een grillig beukenbos met een tapijt van teer dalkruid. Oude landhuizen, vreemde kraters in het bos, een curieuze traditie met adellieden en witte pauwen. Zomaar een greep uit de vele aspecten van deze fietsroute – de meest afwisselende van de hele Noord-Veluwe . 
Op sommige plekken liggen de mooiste delen een eindje van het fietspad af en zul je een klein stukje moeten lopen.


Speulderbos en Staverden

Rivierengebied, beekdallandschap en stuwwal. De drie-eenheid van het Veluwse landschap vind je op weinig plaatsen zo mooi terug als in de omgeving van Brummen. Door een mooie speling van het lot liggen juist hier een van de meest bijzondere stukken uiterwaard vlak bij een aantal grote landgoederen met een beeldschoon coulisselandschap. Direct daarachter klim je door de oude bossen van de Loenermark en Veluwezoom omhoog naar de heiden. 
De aantrekkelijkheid van deze route is niet alleen te vinden in het landschap. Weidevogels, wielewalen en allerlei bosvogels, zeldzame vlinders als bosparelmoer- en kleine ijsvogelvlinders, goede plekken voor ringslangen, reeën, zwijnen, herten, dassen en een van de allermooiste gebieden voor rivierdalplanten – het ligt allemaal op deze route.   

Rondje Brummen

Onder de vogelliefhebbers is Arkemheen een begrip. De open polder met zijn kronkelende slootjes en weilanden tjokvol weidevogels is voor Gelderse begrippen een unicum. 
Wellicht wat minder bekend is het landgoed Oldenaller, dat vlak naast de polder ligt. Toch is ook dit een juweel van een gebied. Het is een kleinschalig kampenlandschap met hagen, bosschages, bloemrijke weilanden en vochtige heideterreinen – totaal anders dan het open polderlandschap. De afwisseling tussen beide is daarmee de grote kracht van deze route.

Foto: Bouke ten Cate


Oldenaller en Arkemheen

publishedTestRoute

De omgeving van Kootwijk is iets bijzonders, zelfs voor Veluwse begrippen. Van de immense ‘Atlantische woestijn’, de band van stuifzandgebieden uit de 19e eeuw is het Kootwijkerzand het grootst overgebleven gebied. Het is daarmee meteen het grootste stuifzand van West-Europa. Enorme vliegdennen op hoge zandduinen tronen boven de zandvlakte uit – een indrukwekkend gezicht. 
Rondom het Kootwijkerzand ligt een krans van bijzondere natuurgebieden en deze fietsroute is zo opgezet dat je deze gebieden allemaal aandoet, en even kort het Kootwijkerzand zelf opgaat. Als je het zand echt wilt ontdekken, moet je dat te voet doen - zie wandelroute Kootwijkerzand).

Kootwijkerzand en omgeving

Ontdek het mooie afwisselende buitengebied van Posterenk, Wilp, gelegen tussen het Fliertdal en de Twellose beek. Wandel over de mooie landgoederen Groot en Klein Noordijk, natuurgebied Bussloo, laat je verrassen door weidse vergezichten en ontdek karakteristieke landschapselementen. Klompen aan, rugzak op en gaan!

Posterpad

Ontdek het prachtige buitengebied van Twello. Wandel over statige landgoederen, langs karakteristieke boerderijen en door het beekdal van de Fliert in het buitengebied van de gemeente Voorst. Klompen aan, rugzak op en gaan!

Fliertpad

Ontdek Laren. Loop via akkers en weilanden over en langs eeuwenoude enken en over en langs oude en nieuwe landgoederen. Klompen aan, rugzak op en gaan

Laorns Enkenpad

Wandelen door nat broekland en over oude enken in het prachtige buitengebied van Harfsen.

Braakhekke Bultenpad

Ontdek het mooie buitengebied van Barneveld. Wandelen door het agrarische gebied, over landgoederen, langs boerenerven en beken. Rust, kleinschaligheid en de combinatie van cultuur en
natuur bepalen hier de sfeer. Klompen aan, rugzak op en gaan!

Paradijspad

Ontdek het mooie afwisselende buitengebied van Elburg. Wandelen langs beken, over eeuwenoude kerkenpaden, door weilanden, heidevelden, zandverstuivingen en over fraaie landgoederen. "Klompen aan, rugzak op en gaan!"

Thornspiccerpad

Ontdek het mooie afwisselende buitengebied van de gemeente Oldebroek. Wandel door weilanden, over landgoederen en resten van een zandverstuiving.  Het Vreepad voert u langs een oude nederzetting en langs historische boerderijen. Ervaar de lengte van het copelandschap. De vroegere Zuiderzee ligt op hemelsbreed zo’n 6 kilometer afstand. Aan de andere kant de hoger liggende Veluwe. Klompen aan, rugzak op en gaan!

Vreepad

Ontdek het mooie buitengebied van Amersfoort en Leusden. Wandelen door nieuwe natuurgebieden, over weilanden, landgoed Stoutenburg en langs de Barneveldse Beek. Geniet van het afwisselende landschap, de rust en de combinatie van cultuur en natuur. Klompen aan, rugzak op en gaan!

Stoutenburgerpad

Groot was het protest toen in de jaren zestig van de twintigste eeuw besloten werd van de Lauwerszee een zoetwatermeer te maken; kostbare natuur zou verloren gaan. Maar het kan verkeren: tegenwoordig is het Lauwersmeer een Nationaal Park, dat  bekend staat als een gebied waar nog échte wildernis te vinden is. Fietsend over de ‘bodem van de zee’ maak je kennis met een uitzonderlijk rijk natuurgebied. Van een andere, maar niet minder grote rijkdom zijn de polders langs de Waddenkust. Daarvan getuigen de imposante boerderijen. De wierdendorpen die je onderweg tegenkomt dompelen je onder in een negentiende-eeuwse intieme sfeer. 

Lengte route: circa 100 km
Desgewenst kun je de route inkorten.

praktische informatie
> Het Nationaal Park Lauwersmeer grenst aan de oostzijde aan het militair oefenterrein Marnewaard. Soms is het militaire oefenterrein afgesloten, i.v.m. schietoefeningen. Dit is ter plekke altijd duidelijk aangegeven. (voor meer informatie zie: www.nplauwersmeer.nl)
> Tussen Aduarderzijl en Schaphalsterzijl word je overgezet door een fietspontje. Het Reitdiepveer vaart van 1 april tot en met de laatste zondag van oktober (dienstregeling zie: www.reitdiepveer.nl)

De thematische routes zijn een initiatief van Stichting Promotie
Waddenland en Knowlogy (ontwerper themaroutes)
en worden mede mogelijk gemaakt door een subsidie van de Provincie Groningen. 
Omslagfoto: Marcel van Kammen

Wild, weids, én intiem

Wieringen is altijd een beetje een verstekeling geweest onder de Waddeneilanden, met een heel andere ontstaansgeschiedenis. Het is een restant van de oude stuwwal die waarschijnlijk tot de Allerheiligenvloed in 1170 vanaf het vasteland van Friesland een schiereiland vormde. 
Die ijstijdhistorie, de eilandgeschiedenis en de grote waterwerkenontwikkeling van de vorige eeuw zijn allemaal voelbaar op deze route over Wieringen. Daarnaast is het een uitstekende route om vogels te kijken. Veel van de waddensoorten zijn hier present, op een van de meest toegankelijke en tegelijkertijd meest vergeten gedeeltes van het Waddengebied. 


Wieringen en Balgzand

Deze wandeling voert je door het karakteristieke Noord-Groningse wierdenlandschap. Je slingert over ossengangen, trekpaden en voetpaden, langs kronkelende waterloopjes en door karakteristieke wierdendorpjes. Kenmerkend zijn ook de boerderijen buiten de woonkernen, die als bakens in een weids landschap liggen.

De thematische routes zijn een initiatief van Stichting Promotie Waddenland en Knowlogy (ontwerper themaroutes) en worden mede mogelijk gemaakt door een subsidie van de Provincie Groningen. 

Omslagfoto: Groninger Archieven

Hoog en droog op de wierde Baflo

De Maria Lichtmis Wintertocht wordt jaarlijks rond twee februari  georganiseerd met ontmoeting, cultuur en lekkernijen langs de vier kerken van Eenum, Leermens, ’t Zandt, Zeerijp.

Gedurende de rest van het jaar is de route ook toegankelijk en van 1 april tot 1 oktober zijn de kerken ook open. De gezelligheid, muziek en kunst en al het lekkers moet je dan zelf verzorgen.

Over Maria Lichtmis
Begin februari voelt het vaak nog als hartje  winter, maar de dagen beginnen al merkbaar  te lengen. In de tijd dat deze kerken gebouwd  werden – de Middeleeuwen – werd het jaar  beleefd volgens het ritme van de kerkelijke  agenda. Heiligendagen speelden daarin een  belangrijke rol. Op 2 februari was het Maria  Lichtmis. Dit was één van de twee dagen  waarop de plattelandsbevolking van werk of hoeve kon veranderen (de andere dag was 11  november, Sint- Maarten). In de loop der eeuwen werd het traditie om op deze dag  pannenkoeken te bakken.  De vorm en kleur van de pannenkoeken worden ook gezien als een verwijzing naar de zon en het licht. De traditie zegt dat wie met Lichtmis pannenkoeken eet een voorspoedig jaar zal hebben.

Foto: Teunis Haveman.

De App voor verhalende routes

> Alle routes op de kaart

Wandelroutes in Groningen

Luisterwandeling Op Maarhuizen

Religieuze sporen bij Rottum

Ommetje door het rijke verleden van Uithuizen

Verhalen van het zoute land

Wandelen door 26 eeuwen bewoningsgeschiedenis

Hoog boven de gewelven

Uithuizen - Van Borg naar Priel

In 1000 jaar oude voetsporen

>> Alle Wandelroutes in Groningen

Fietsroutes in Groningen

Tuinenpracht in Waddenland

Picknickroute om Bedum

Ripperda Route

Fietsroute Rondje lauwersmeer

Pioniers op nieuw gewonnen land

Sporen van de Kerstvloed

Rijkdom zo ver het oog reikt

Van STAD naar WAD naar STAD

>> Alle Fietsroutes in Groningen

Wandelroutes in Drenthe

Hondsrug Hotspots Noord Oost

Veenpluisroute

Klijndijk Ommetje Esroute blauw

Exloo Hunzebos

Ontdek het bos

DuunscheLanden, Zwanemeer, Gieten, Annen

Ees LOFAR

Annen Spijkerboor

>> Alle Wandelroutes in Drenthe

Fietsroutes in Drenthe

Hondsrug Hotspots Noord Oost

Dalerveen Zandpol Dalen

Annen Zeegse Eext (Hunze en Drentse Aa)

Molenroute Zuidlaren Haren Groningen

Gieten De Bulten Gasteren

Lunsbergen Cultuurroute

Molenroute Zuid-oost Drenthe

Dalen Stieltjeskanaal

>> Alle Fietsroutes in Drenthe

Wandelroutes in Friesland

Vlieland – Rondom het dorp

Terschelling – Noordsvaarder

Terschelling – Koegelwieck

Terschelling – Boschplaat

Schiermonnikoog – Westerplan en duinvalleien

Schiermonnikoog - tussen Kapenglop en Arnicaweide

Noarderleech

Ameland – Oerd en Nieuwlandsreid

>> Alle Wandelroutes in Friesland

Fietsroutes in Friesland

Vlieland – de fietsroute

Terschelling – de mooiste fietsroute

Schiermonnikoog – Fietsroute

Friese Waddenkust

Ameland – fietsrondje in het westen

Ameland – Fietsrondje in het oosten

Park Het DrentsFrieseWold

Appelscha: DrentsFrieseWold

>> Alle Fietsroutes in Friesland

Wandelroutes op de wadden

Luisterwandeling Op Maarhuizen

Religieuze sporen bij Rottum

Ommetje door het rijke verleden van Uithuizen

Verhalen van het zoute land

Uithuizen - Van Borg naar Priel

In 1000 jaar oude voetsporen

Hoog en droog op de wierde Baflo

Maria Lichtmis Wandeltocht

>> Alle Wandelroutes op de wadden

Fietsroutes op de wadden

Tuinenpracht in Waddenland

Ripperda Route

Fietsroute Rondje lauwersmeer

Pioniers op nieuw gewonnen land

Sporen van de Kerstvloed

Rijkdom zo ver het oog reikt

Wild, weids, én intiem