Hondsrug Hotspots Noord Oost

original

publishedLiveRoute

Dalerveen Zandpol Dalen

Jimbo

De 'Huisfietsroute' van Café De Grutter. U komt door het Hunzedal en door één van de schatkamers van De Hondsrug: De Strubben-Kniphortsbos.  

Annen Zeegse Eext (Hunze en Drentse Aa)

Molenroute Zuidlaren Haren Groningen

Fiets door het oer-eigen Drenthe: Nieuwe natuur in het voormalige veengebied, langs een pingoruïne, brinkdorpjes en bossen.

Gieten De Bulten Gasteren

Fiets door de de omgeving van De Hondsrug en zie het resultaat van De Mens. Ervaar wat de bwoners aan het landschap hebben veranderd om te kunen leven en overleven. En spreek een bewoner eens aan en vraag of en hoe zij zich hebben aangepast aan de natuur! 

Lunsbergen Cultuurroute

Molenroute Zuid-oost Drenthe

Ontdek het achterland van Dalen en De Huttenheugte. Nieuwe natuur en een oud verdedigingswerk: de Katshaarschans!

Dalen Stieltjeskanaal

Wandeling langs de vennen in het Hart van Drenthe. Plekken van verstilde schoonheid, waar 's zomers libellen zwenken. En 's winters het stille water de bomen weerspiegelt.

Veenpluisroute

Welkom op de Esroute. U wandelt tussen Klijndijk en Odoorn en het Zietakkerbos.

Klijndijk Ommetje Esroute blauw

U loopt over de es-gronden, door de bossen en over een vakantiepark. Ook doorkruist u een droogdal. Hoe dat is? dat ervaart u naast het wandelen ook in de filmpjes! 

Exloo Hunzebos

In het bos achter het Land van Bartje bij Ees is van alles te ontdekken – als je maar goed kijkt!
Met deze app volg je een route door het bos. Je ziet dingen die hier al liggen sinds de ijstijden. En ondertussen speur je naar sporen van dieren. Je ziet wat er groeit, wat er opgegeten wordt en wat er weer uitgepoept wordt.
In de app worden dieren genoemd, maar die zie je niet altijd. Je moet wel geluk hebben. De meeste dieren zijn bang voor mensen en verstoppen zich. Toch kun je ze wel vaak horen, of hun sporen zien – als je ze herkent. Deze app helpt daarbij.
Onderweg krijg je pop-ups met plaatjes of geluid en tekst. 
Neem je ouders of je opa en oma mee, want dan kunnen ze heel wat van jou leren. Doe wel stevige schoenen aan, want de paadjes zijn heel rommelig en soms ook modderig.

Ontdek het bos

Ontdek de prehistorie, ervaar het verschil tussen De Hondsrug en de 'nieuwe natuur' in het Hunzedal.

DuunscheLanden, Zwanemeer, Gieten, Annen 

Door de bossen op De Hondsrug afzakken naar de vallei van de Hunze en bekijk het Lofar antenneveld.

Ees LOFAR

Loop vanuit het dorp met de grootste brink De Hondsrug af en wandel het voormalige veengebied in. Ervaar de rijkdom, beleef het hoogte verschil en ontdek de 'nieuwe natuur'.

Annen Spijkerboor

Je kunt eigenlijk maar op één manier een rondje fietsen op Vlieland. Er is tenslotte vanuit het dorp maar één verharde weg naar het westen en aan de Noordzeekant maar één fietspad weer terug. Onderweg zie je het eiland in zijn volle glorie, met duinen, bossen, bloemrijke duinvalleien en de uitgestrekte kale duinen aan het begin van de Vliehors. De diversiteit aan flora en fauna is overweldigend. Op sommige plekken is deze overigens het beste te zien aan de hand van een korte wandeling. Vandaar dat deze fietsroute ook enkele korte wandelrondjes omvat.

Vlieland – de fietsroute

Op Terschelling vind je alle soorten landschappen vlak bij elkaar. Het is dan ook eenvoudig om in één route een goede indruk te krijgen van wat dit eiland te bieden heeft. Je komt tijdens deze fietstocht langs alle waddenlandschappen, van wadplaten en een stukje kwelder tot het polderlandschap met dorpjes, bossen, duinen en natte duinvalleien. Ieder van deze landschappen heeft zijn eigen typische maar altijd rijke flora en fauna. In voorjaar en zomer zie je veel vlinders en orchideeën, terwijl het landschap en het vogelleven het hele jaar door indrukwekkend zijn.    

Foto: haven van West Terschelling – Jakoba de Graaf

Terschelling – de mooiste fietsroute

Schiermonnikoog is maar klein en het goed befietsbare deel is nog veel compacter. Met 23 kilometer ben je rond, maar op dat korte stuk is zoveel te zien dat je daar toch makkelijk een volle dag mee zoet bent. De dijk met zijn wadvogels, een korte wandeling bij de Kobbeduinen, moerasvogels bij de Westerplas en wilde planten bij de vuurtoren – de diversiteit is enorm. 

Foto: Luc Hoogenstein
Deze route is dan ook de perfecte introductie, zowel voor als je meerdere dagen op het eiland bent als wanneer je voor een dagje overkomt en de laatste boot weer terugneemt. 

Schiermonnikoog – Fietsroute

Het meest uitgestrekte kweldergebied aan de wal ligt tussen Zwarte Haan en Holwerd. Noard Fryslân Bûtendyks heet het. Het is een immense open vlakte van kwelders en zomerpolders waar het hele jaar rond veel vogels te vinden zijn. De terugweg van de route leidt door jonge en oude landwinningspolders in de voormalige Middelzee. Je komt er langs historische dorpen en een van de mooiste terpen van de Waddenkust.
Op deze fietsroute kun je op twee plekken een korte wandelroute maken over de kwelder (3,5 en 2,5 km).  

Friese Waddenkust

Vanuit het centrale dorp Nes kun je over Ameland twee fietsroutes maken. Deze route voert je over het westelijke deel en verkent de polders van Ballum en Hollum en het duingebied dat erboven ligt. Langs het fietspad en via een paar korte wandelingetjes krijg je een prachtig beeld van het gebied en de rijkdom van het eiland als geheel. Natte en droge duinen, polderlandschap, karakteristieke dorpen, kwelder en wadplaten zijn allemaal vertegenwoordigd op deze route. 

Ameland – fietsrondje in het westen

Vanuit het centrale dorp Nes kun je over Ameland twee fietsroutes maken. Deze route voert je over het oostelijke deel en verkent de polders van Buren en gaat via de kwelders naar het voormalige eilandje het Oerd. 
Deze route toont je het ruige deel van Ameland, met een aantal hele bijzondere plekken als het Nieuwlandsreid en de Oerderduinen. In de winter is deze route uitstekend om roofvogels te zien. Gedurende de rest van het jaar is de flora, de vlinder- en vogelwereld een lust voor het oog. 

Ameland – Fietsrondje in het oosten

Het Nationaal Park Drents – Friese Wold is één van de grotere aaneengesloten bosgebieden van Nederland. Maar het gebied bestaat niet alleen uit bomen. Heide, stuifzandgebieden, vennetjes en venen zijn slechts een greep uit de vele landschapskenmerken die je hier tegenkomt. 
Er is veel variatie in flora en fauna. Op de natste delen van de heidevelden staan dopheide, veenpluis,  het heerlijk geurende gagel, klokjesgentiaan en de lieflijke leliesoort gele beenbreek. Langs de randen van geplagde vennen groeit het vleesetend plantje kleine zonnedauw, dat met zijn kleverige blaadjes kleine insecten vangt.  

Op de heide broeden tientallen vogelsoorten, waaronder roodborsttapuit, wulp en boomleeuwerik, maar doordat het gebied ook door bomen wordt begroeid, zijn er ook vele bosvogels te zien. Daarnaast worden weidevogels en moerasvogels door het natte gebied en het type begroeiing ook aangetrokken. Niet alleen vogels leven hier in gezonde populaties. Ook ree&amp;euml;n, hazen, konijnen, egels, eekhoorns en muizen hebben het uitstekend naar hun zin. Bijzonder is ook de aanwezigheid van de zeer zeldzame boommarter, die zich graag tussen de rijke loofbossen verschuilt. Andere geduchte jagers die jacht maken op de kleinere zoogdieren zijn vossen, hermelijnen en bunzingen.

Park Het DrentsFrieseWold

Het Drents-Friese Wold is een prachtig afwisselend fietsgebied. Je treft hier volop natuurschoon en leuke oude dorpjes aan. Het Drents-Friese Wold: een uitgestrekt nationaal park dat bestaat uit bossen, heidevelden en beekdalgraslanden. Het zal je hier geen moeite kosten om een tandje terug te schakelen. Fietsend langs de rand van het Doldersummerveld heb je een mooi uitzicht over de heide. Even later rij je het weidse beekdallandschap rondom de Vledder Aa in. Wat een afwisseling!Wilhelminaoord is gesticht door de Maatschappij van Weldadigheid die in 1818 begon met het ontginnen van deze regio om kansarme stedelingen een nieuwe kans te bieden. Aan de rand van het dorp Noordwolde staat de Protestantse Kerk uit 1640.

Appelscha: DrentsFrieseWold

De haven, het dorp en de camping Stortemelk zijn het kloppend hart van toeristisch Vlieland. Tussen deze drie ligt een divers gebied met hoge duinen, bos en heide, een vogelrijk stuk Waddenkust en een deel van de Noordzee waar in najaar en winter veel op vogelgebied te beleven valt. Op deze afwisselende wandeling bevind je je het ene moment midden in het toeristische hart van het eiland om vervolgens over paden te gaan waar zich zelden iemand vertoont. 

Vlieland – Rondom het dorp

De Noordsvaarder is op meerdere manieren een apart stuk van Terschelling. Tot het midden van de 19e eeuw was het helemaal geen onderdeel van het eiland, maar een zandplaat voor de kust. Terschelling hield destijds op bij het Seinpaalduin boven het dorp. 
Nu is de Noordsvaarder een groot laaggelegen moerasgebied aan de westkant van het eiland, omsloten door zandduinen en een enorme zandvlakte aan de zuidkant. Al met al is het een veel grootster en ruiger gebied dan het centrale duingebied. Er liggen maar een paar paden; de rest is te moerassig om doorheen te lopen. De flora en fauna van de Noordsvaarder is rijk, al laten met name de vogels zich niet altijd even gemakkelijk zien.

Terschelling – Noordsvaarder 

De Koegelwieck is een wat onbekender en minder bezocht duingebied. Het is dan ook het enige deel van de Terschellinger duinboog waar geen fietspad doorheen loopt en de wandelpaden die er zijn, staan in de winter grotendeels onder water. In de tweede helft van de lente en in de zomer is de Koegelwieck prachtig – de combinatie van zalige rust en een rijke flora maakt het gebied ideaal voor een wandeling. Vanwege de intacte duinvegetatie is de Koegelwieck onder vegetatiekundigen een geliefd onderzoeksgebied, waar al decennialang gekeken wordt naar de relatie tussen bodem en plantengroei.
Let op! Delen van het pad kunnen in de winter en voorjaar behoorlijk nat zijn. 


Terschelling – Koegelwieck

De Boschplaat beslaat de hele oostkant van Terschelling. Het is de grootste kwelder van Nederland – ruig, leeg en met de uitstraling van de Mongoolse steppe. 
Een zwerftocht over de Boschplaat geeft je al snel het idee van een oerlandschap, dat hier, onberoerd door de mens, al een eeuwigheid ligt. De Boschplaat is echter juist heel jong. Het was oorspronkelijk een zandplaat die tegen het eiland aan kwam te liggen. Tussen 1931 en 1937 is vervolgens een stuifdijk aangelegd over de gehele lengte van de Boschplaat, waarna de enorme, kale zand- en slibplaat pas begroeid is geraakt. 
Er loopt een lang, hobbelig pad dwars over de Boschplaat. Het is een wandelpad, dat je ook per fiets kunt afleggen, al is dat vanwege de kuilen, plassen en zandige stukken een flinke uitdaging. De Boschplaat is dan ook zowel een sportieve uitdaging als een natuurspektakel.

Foto: Stijn Smits


Terschelling – Boschplaat

De westkant van Schiermonnikoog is nog maar jong. De zandplaat Rif is er pas net aan vastgegroeid en ligt als een Sahara te blinken in de zomerzon. Jonge duinen en zandplaten zitten vol met kalk van het schelpgruis. Zodra de invloed van het zoute water weg is en de kalk nog volop in de bodem zit, zijn de omstandigheden perfect voor een speciale flora, waarin veel orchideeën voorkomen.
Het bijzondere aan deze route is niet alleen dat je zo’n jonge duinvallei bezoekt, maar dat daarachter een wat oudere ligt, en daarachter nog weer een oudere. Achter iedere heuvel zie je wat de tijd met de flora doet – zelden kun je dat zo mooi zien als op deze route. 

Schiermonnikoog – Westerplan en duinvalleien

Schiermonnikoog staat bekend om zijn stranden, duinvalleien en natuurlijk het wad. Het centrale duingebied is dan ook verrassend rustig. De afwisseling van bos, open duin en natte valleien vormen het ideale landschap voor een rustige wandeling, waarin – hoe kan het ook anders – de flora en fauna voor wat spektakel zorgt. Met name de wilde bloemen en vlinders zijn aantrekkelijk – het mooiste seizoen voor deze route is dan ook tussen mei en augustus. 

Afbeelding: Spaanse Ruiter – Saxifraga / Hans Dekker

Schiermonnikoog - tussen Kapenglop en Arnicaweide

Het Noarderleech is het centrale gebied van de immense strook kwelders die gezamenlijk Noard Fryslân Bûtendyks genoemd worden. 
Het mooie van het Noarderleech is dat je er een rondwandeling in kunt maken en zo het landschap, de vogels en de zoutflora van dichtbij kunt bekijken. 


Foto: Jan Sohler

Noarderleech

Het Oerd vormt samen met De Hon Amelands ruige oosten, waar de krachten van wind en zee ongetemd inwerken op het land. In de 19e eeuw was Het Oerd nog een apart eilandje dat alleen met laag water via een zandbank met het centrale deel van Ameland verbonden was. Er lagen zelfs twee dorpjes op, maar die zijn beide onder het stuifzand of in zee verdwenen.
De natuur van Het Oerd is rijk. Met name de flora is legendarisch, al zijn er een aantal van de meest bijzondere soorten inmiddels verdwenen, of ze staan in ontoegankelijke delen. 
Deze wandeling rondt het voormalige eiland en voert je van Waddenzee tot Noordzee en weer terug. Onderweg kom je langs bloemrijke duinvalleien en kwelders vol vogels, kun je vlinders vinden op de warme zuidhellingen van de duinen, wandel je langs de kleiige rand van de Waddenzee en het uitgestrekte zandstrand. 

Ameland – Oerd en Nieuwlandsreid

Het Lauwersmeergebied staat hoog in de top tien van belangrijkste vogelgebieden van ons land. De grote aantallen rietvogels, weidevogels (waaronder baltsende kemphanen), de gigantische aantallen brandganzen in de winter, de zeearend die hier broedt – dit gebied is één groot vogelspektakel. 

Het Lauwersmeer is niet los te zien van het Waddengebied. Het heeft dezelfde ontstaansgeschiedenis. Maar doordat het aan het vasteland ligt, en vanwege de enorme rietgebieden, heeft het toch een eigen karakter. 

Er is maar één logische route rondom het Lauwersmeer, waarlangs alle goede gebieden liggen. Het is een lange fietsroute en als er veel te zien is, zou het zo maar eens kunnen dat je hem in twee delen op moet splitsen. Niet erg, dan trek je toch twee dagen uit voor je bezoek aan het Lauwersmeer. 

Rondje Lauwersmeer

Als rokken van een ui, zo liggen de akkers in lagen tussen het dorp Uithuizen en het wad, gescheiden door slaperdijken – oude waddendijken die in onbruik zijn geraakt toen de kustlijn van de Waddenzee naar het noorden opschoof. Achter iedere dijk ligt een jonger stuk land – dikke zeeklei en eindeloze, uitgestrekte akkers met bieten, aardappels, graan en koolzaad. Tot aan de Waddendijk. Daarachter ligt de kwelder met grote vierkanten rasters van takken die nieuw land moesten laten opslibben. 
Deze route leidt door een van de rustigste delen van het Waddengebied en is aantrekkelijk voor vogelaars en liefhebbers van het open Groningse landschap. 

Hoge land en Uithuizerwad

Er is in heel Nederland geen plek te vinden als het Oldambt in Noordoost-Groningen. De grond is er zwaar maar zeer vruchtbaar en uitstekend geschikt voor het verbouwen van graan, koolzaad en luzerne. Het is niet voor niets dat het Oldambt bekend staat als ‘de graanrepubliek’. Onder vogelaars is het gebied zeker zo beroemd, maar dan vanwege de vele roofvogels die hier te vinden zijn, met name de grauwe kiekendief.
Aan de andere kant van de zeedijk ligt de Dollard, een uithoek van de Waddenzee en het estuarium waarin de Eems uitmondt. De Dollard is nu samen met de Westerschelde het enige natuurlijke overgangsgebied tussen zoet en zout water en een enorm belangrijk gebied voor vogels. 
Deze route volgt de kleine landweggetjes door het Oldambt naar Nieuw Statenzijl, waar, op de grens met Duitsland, de Westerwoldse Aa in de Dollard uitmondt en waar de vogelkijkhut de Kiekkaaste staat. Verwacht hier niet de vakantiedrukte van de Waddeneilanden – dit deel van het Waddengebied is stil, open en agrarisch en heeft een unieke eigen sfeer.


Dollard en Oldambt

publishedTestRoute

Noordoost-Groningen kent een rijk verleden dat vandaag de dag nog overal zichtbaar én tastbaar is. De rijke en vruchtbare kleigronden, gewonnen uit de strijd tegen het water, legden de boeren geen windeieren. Daarvan getuigen de imposante monumentale boerderijen die als parels in het landschap liggen.

Noordoost-Groningen. Een van oorsprong rijk gebied met vruchtbare kleigronden. Grote landerijen met dito boerderijen getuigen van het rijke verleden. Net over de dijk is het Wad: UNESCO Werelderfgoed. Magisch zilvergrijs kleurend bij ondergaande zon. 
De dorpen, waterlopen en oude zeedijken vertellen het verhaal van de strijd tegen het water. De middeleeuwse kerken en de adellijke borgen tonen het fraaie cultureel erfgoed van de regio. Onderweg laten boeren je rechtstreeks proeven van het land.

Op deze fietsroute maak je kennis met de rijkdom van dit gebied: uniek historisch erfgoed, weidse vergezichten over akkerland en wad, en eigenzinnige boeren die met hart en ziel (h)eerlijk voedsel produceren. 

MEER INFORMATIE:
Toeristisch Info Punt Uithuizen, Wereldwinkel
Oosterstraat 15  9981 CN  Uithuizen
0595-435508

Meer informatie over de regio is te vinden op:
www.waddenland.groningen.nl

Deze fietsroute kwam tot stand dankzij de voormalige gemeente Eemsmond en de Provincie Groningen. 

Rijkdom zo ver het oog reikt

Clara’s pelgrimsroute, ook wel Clarapad genoemd, is een lange-afstand-pelgrimsroute in afzonderlijke trajecten ter ere van het 300-jarig bestaan van het klooster Sint-Josephsberg in Megen in Nederland. Hier wonen en werken de Clarissen in stilte. Het Clarapad wordt cadeau gegeven aan de zusters die tot aan de dag van vandaag de Heilige Clara van Assisi volgen. Clara is de eerste volgeling van de Heilige Franciscus van Assisi. Franciscus is bekend geworden door zijn bijzondere leefregel, dierendag en de kerststal. De Heilige Clara van Assisi is minder bekend. Zij was de eerste vrouwelijke abdis met een goedgekeurde levensvorm. Zij onderhield het heilig Evangelie van onze Heer Jezus Christus en leefde in gehoorzaamheid, zonder eigendom en in kuisheid. Deze levensvorm werd niet alleen bevestigd door de Paus maar werd ook nageleefd door de eerste Orde van de Clarissen in het klooster van San Damiano in de stad Assisi gelegen in Italië. Clara’s pelgrimsroute is een bedevaart die uiteindelijk naar de Basiliek van Santa Chiara in Assisi gaat waar Clara ligt begraven. Deze pelgrimage verbindt kerken, kloosters, belevings- en meditatieplekken. 

Vrede, alle goeds en een gezegende pelgrimage toegewenst

Clara’s Pelgrimsroute Fiets Traject 1

Camp Zuiderhorn Warffum, Camping Maarlandhoeve Uithuizen, Haven Onderdendam, Borg Ewsum Middelstum.

Fiets de Trekvaartroute Boterdiep, langs een deel van de originele trekvaartroute in Noord Groningen, over het Warffumermaar en het Boterdiep. Tussen 1663 en 1863 was het een komen en gaan van trekschuiten over deze wateren. Het was de snelweg van die tijd, met een vaste dienstregeling. In het landschap zijn allerlei herinneringen overgebleven. Denk aan rolpalen, oude veerhuizen, bruggen en oude namen als Jaagpad of Trekweg.
De Trekvaartroute Boterdiep richt zich op het trekvaartstelsel dat de passagiers vervoerde. Ook beurtschippers maakten overigens intensief gebruik van trekschuiten om hun waren over water te transporteren.
De geschiedenis van de populaire trekschuit is in de vergetelheid geraakt. Wat zou het leuk zijn om als een zeventiende of achttiende eeuwse passagier de tocht te beleven! Wat zag je onderweg van Warffum naar Onderdendam? Wat speelde zich af in dorpen als Middelstum, Kantens, Uithuizen? Hoe voelde het om zoveel uren in een boot onderweg te zijn? Wat was er te horen, te ruiken? En te proeven?
We nodigen je uit. Ga je mee op reis? Je kan overal op de route starten.

Zie de website www.trekvaartrouteboterdiep.nl voor trekvaartaanbiedingen. 


Trekvaart Boterdiep Fiets

Groot was het protest toen in de jaren zestig van de twintigste eeuw besloten werd van de Lauwerszee een zoetwatermeer te maken; kostbare natuur zou verloren gaan. Maar het kan verkeren: tegenwoordig is het Lauwersmeer een Nationaal Park, dat  bekend staat als een gebied waar nog échte wildernis te vinden is. Fietsend over de ‘bodem van de zee’ maak je kennis met een uitzonderlijk rijk natuurgebied. Van een andere, maar niet minder grote rijkdom zijn de polders langs de Waddenkust. Daarvan getuigen de imposante boerderijen. De wierdendorpen die je onderweg tegenkomt dompelen je onder in een negentiende-eeuwse intieme sfeer. 

Lengte route: circa 100 km
Desgewenst kun je de route inkorten.

praktische informatie
> Het Nationaal Park Lauwersmeer grenst aan de oostzijde aan het militair oefenterrein Marnewaard. Soms is het militaire oefenterrein afgesloten, i.v.m. schietoefeningen. Dit is ter plekke altijd duidelijk aangegeven. (voor meer informatie zie: www.nplauwersmeer.nl)
> Tussen Aduarderzijl en Schaphalsterzijl word je overgezet door een fietspontje. Het Reitdiepveer vaart van 1 april tot en met de laatste zondag van oktober (dienstregeling zie: www.reitdiepveer.nl)

De thematische routes zijn een initiatief van Stichting Promotie
Waddenland en Knowlogy (ontwerper themaroutes)
en worden mede mogelijk gemaakt door een subsidie van de Provincie Groningen. 
Omslagfoto: Marcel van Kammen

Wild, weids, én intiem

Op 14 april 1945 keken de mensen in Loppersum en omgeving met verbijstering én verwachting naar de roodgloeiende lucht in de verte; de strijd tussen de Duitse bezetter en de geallieerden was in alle hevigheid losgebarsten en het stadshart van Groningen stond in lichterlaaie. Kort daarna werd het noorden van de provincie bevrijd. Dat dit niet zonder slag of stoot ging, daaraan herinneren de veertien oorlogsmonumenten in en rond Loppersum. Naast de schilderachtige dorpjes, prachtige middeleeuwse kerken, imposante boerderijen en magnifieke weidsheid maken ook deze monumenten deel uit van het rijke verhaal dat op deze route verteld wordt.

Op deze route fiets je door de voormalige Fivelboezem: een zee-inham die bestond uit een blubberige wadvlakte waar zich de rivier de Fivel doorheen slingerde. In de loop van de tijd slibde de Fivel dicht en verzandde de boezem, waarna kloosterlingen de zeearm door middel van dijkaanleg en inpolderingen tot land maakten.
Je maakt kennis met de ongekende weidsheid van het landschap en de rijke geschiedenis van duizenden jaren bewoning. Middeleeuwse kerken, schilderachtige dorpjes en imposante boerderijen getuigen van een uniek cultureel erfgoed. Daartoe behoren in zekere zin ook de veertien oorlogsmonumenten. Zij laten je stilstaan bij een verhaal dat niet vergeten mag worden. Een verhaal van zinloos geweld en dappere strijd - het herinnert ons aan de waarde van vrijheid.
 
Start en finish bij het bus- en treinstation Loppersum aan de Parallelweg. Er is gratis parkeerplek aanwezig. 

Deze fietsroute is samengesteld in opdracht van de Gemeente Loppersum (Eemsdelta).
In samenwerking met Top van Groningen, de Verhalen van Groningen en route-ontwikkelaar en tekstschrijfster Nina van den Broek. 


Vrij uitzicht over Herwonnen Land

Polder Breebaart is de jongste landaanwinningspolder van Groningen. Het gebied werd pas in 1979 ingepolderd maar werd als landbouwgebied niet lang gebruikt. Het Gronings Landschap beheert het gebied en laat het zilte Dollardwater bij hoogtij weer naar binnen stromen, waardoor een brakwater-getijdegebied ontstaat – inmiddels een zeldzaamheid in Nederland. 
Aan de andere kant van de dijk licht de punt van Reide, een prachtig stukje kwelder waar met name bij hoog water veel vogels te vinden zijn.
Deze korte route voert je langs twee werelden: de binnendijkse, beschutte brakwatermoerassen en langs de uitzichtpunten over de buitendijkse, open vlakte van de Punt van Reide. Beide hebben hun eigen vogelwereld. Deze route is het hele jaar door aantrekkelijk, maar met name in voor- en najaar, wanneer de vogelaantallen het hoogst zijn en de vogels vaak van dichtbij te zien zijn. 

Breebaart en Punt van Reide

Achter het jonge dorp Lauwersoog ligt een voor Noord-Nederland onverwacht landschap: een zandig gebied met bossen, droge en natte weiden. Het lijkt wel wat op een duingebied maar dan vlak. Het is een voormalige zandplaat uit de Waddenzee, tjokvol kalkrijke schelpen en daarom rijk aan bijzondere planten. Orchideeën groeien hier met duizenden tegelijk. Ook vind je hier een bosgebied dat je, zeker naar Groningse begrippen, uitgestrekt mag noemen. 
Een groot deel van het gebied is nu militair oefenterrein, maar wel publiek toegankelijk. Dit is een aantrekkelijke wandelroute, met name in de lente en de vroege zomer, wanneer de weides vol staan met bloemen.

Foto: moeraswespenorchis – Crossbill Guides / Dirk Hilbers

Bossen van Lauwersoog

Deze familiestruintocht geeft je met overpeinzende vragen een beeld van het leven in Leermens in de vorige eeuwen.

De vragen bij de punten in deze tocht zijn  gericht op  de jeugd, maar ook  voor ouderen zitten er leuke 'weetjes' en ontdekkingen in.

Veel belevingsplezier. 

Struintocht Leermens

INSTRUCTIE TEKST VOOR OPBOUW ROUTE.
1. Verzamelen foto's en verhalen (bij voorkeur incl. jaartallen zoals bijvoorbeeld het verhaal van Harry Bakker over de Sporthal) via het verzamelbericht in Facebook groep: Je bent Delfzielster als....
2. Op basis van de reacties wordt dit concept steeds bijgesteld: meerdere foto's, betere foto's, uitgebreidere verhalen, juiste positionering, etc.
Als concept is het alleen vindbaar via deze URL. Pas nadat het definitief is word het vrijgegeven aan alle Storytrails gebruikers en sites als VisitWadden. De punten (Storypoints) die je nu via de app. (scannen QR-code) vanuit je huiskamer kunt inzien, kun je in de definitieve versie alleen beleven als je daadwerkelijk op de betreffende locatie bent.
2. Corrigeer dit concept via opmerking onder betreffende bericht 
NB de foto''s worden steeds geplaatst op plek van de fotograaf

Overigens via Touripedia komen dergelijke Storypoints dan bijna automatisch in routes terecht (Stemmen op https://www.toukomst.nl/projecten/touripedia/ ) 


IS DE ROUTE KLAAR, wordt deze tekst vervangen een uitnodiging (Veur & Deur Delfsielters) om deze route te gaan beleven.

Foto: Boerderij Betingeheem 1960

Delfzijl-Noord in de jaren '60

In dit verhaal ga je terug naar plekken die een rol hebben gespeeld in de rijke historie van Farmsum. Vroeger van strategisch belang vanwege de ligging aan de monding van de Eems. 

We gaan terug naar de tijd van de Ripperda’s in de middeleeuwen en word je bewust van hun rol in de ontwikkeling van de provincie Groningen en daarbuiten. Enkele elementen uit die periode zijn nog te vinden in Farmsum, een dorp dat deel uitmaakt van de gemeente Delfzijl. We  lopen langs de oudste Joodse begraafplaats van Groningen en één van de weinige geselpalen die nog in Nederland zijn overgebleven, tegenover het huis dat eens een gevangenis was en het naastgelegen huis waar eens de beul woonde.   
In Farmsum staat een in romanogotische stijl gebouwde, protestantse kerk met een indrukwekkende geschiedenis. Tijdens restauratiewerken in 2011/2012 zijn grafzerken van dominees, kooplieden en lokale adel aangetroffen en nu tentoongesteld. Twee zijn telgen van de machtige families Ripperda en Onsta. 
 
De kerk is op bepaalde tijden opengesteld voor een rondleiding: 
* Elke  zaterdag in juni, juli, augustus en tot half september van 14.00-16.00 uur
* jaarlijks op de Monumentendagen in het tweede weekend van september: in 2019 op 14 en 15 september van 10.00-17.00 uur. 

* U kunt ook op verzoek een rondleiding aanvragen, mail dan naar  dhr. Piet Lanting: p.lanting@hetnet.nl 

* Maandelijks worden orgelconcerten  georganiseerd, de programma’s vindt u op  www.groningenorgelland.nl/agenda/index1.php

--- meer lezen ---

Ontstaan van Farmsum
Het noordwestelijke oude deel van Farmsum is gelegen op een wierde. Omstreeks het jaar 1000 na Chr. wordt voor het eerst gesproken over het dorp Farmsum: Fretmarashem. De naam laat zich verklaren als ‘woonplaats van Fretmar (vermaard door vrede)’. In het jaar 1228 is sprake van Fermeshem. Aan het einde van de 14de eeuw wordt de naam als Fyrmesen geschreven en nog later als Fermissum en Farremsem. De rechtspraak, ook de proosdij over het oosten van Fivelingo en de Oldambten, is dan in handen van de Ripperda’s, de bewoners van het Huis te Farmsum.
Delfzijl, waar Farmsum deel van uitmaakt, wordt voor het eerst genoemd op een oorkonde in 1303.
Wandel in anderhalf uur door de geschiedenis van Farmsum (3,5 km).
Samengesteld door: Milou van der Heide, Bibi Vierdag, Cor Kappen, Ype Poortinga. 
Support: Lammert Hekman (Het Lokaal)
Bronnen: Groninger Archieven; Molendatabase; de Verhalen van Groningen; Emile Wiersum; Wikipedia, Farmsum.net


De kronieken van Farmsum

Of je nu een kommetjes jager bent of een gewone wandelaar. Alles kom je tegen op deze 15 km tocht door de landerijen en bosschages tussen Delfzijl en Appingedam. 

op de foto: Marsum uit wierdenenterpen.nl

(K)ommetje Delfzijl - Appingedam

5700 meter over verharde en onverharde wegen

Het ommetje door Onderdendam langs de huidige kerken en kerkgebouwen, maar ook de historische locaties net buiten het dorp.

Kerkwandelingen

De  middenstand in Onderdendam rond 1950.

In deze wandeling nemen we u mee door Onderdendam in ca. 1950 en de onvoorstelbare hoeveelheid winkels die er toen waren.
Voor de samenstelling hebben we dankbaar gebruik gemaakt van het boek "Bedrijvigheid in de gemeente Bedum 1900 tot 2010", een uitgave van de Historische Vereniging Bedum.

De middenstand rond 1950

De Oude IJsselstreek is grensgebied – de grens
tussen het vroegere Gelre en Münster en tussen de
huidige Liemers en Achterhoek. Maar het is ook een
hele eigen streek, met rivierdorpen waar het brood verdiend werd in de gietijzerindustrie en waar voor de Achterhoek minder beken- de landschappen als rivierduinen en kleiputten het gebied bepalen. En daar hoort natuurlijk een heel eigen flora en fauna bij.
Deze streek is minder bekend onder natuurliefhebbers. Toch ligt hier een groot aantal mooie gebieden, waaronder veel recent her- stelde natuurterreinen.
Deze tocht voert je langs natte graslanden en moerasbossen, grind- gaten en hoogopgaand loofbos. En natuurlijk langs de rivier, die deze gebieden aan elkaar rijgt. De relatieve onbekendheid van deze streek heeft zo zijn eigen charme – hier valt nog veel te ontdekken.

Achterhoek – Oude IJsselstreek

Liemers – Westelijke Oude IJssel

Binnen het Nederlandse rivierengebied neemt de IJssel een bijzondere plek in. De bochtige rivierloop heeft zich in afgelopen eeuwen vaak verlegd en daarbij een ribbelig patroon achtergelaten van zandige ruggen en kleiige geulen – de kronkelwaard. Veel bijzondere planten en dieren van het rivierengebied zijn juist in de kleinschalige kronkelwaarden goed vertegenwoordigd. De Ravenswaarden boven Zutphen vormen een van de gavere voorbeelden van dit landschap in Nederland. 


Achterhoek – Ravenswaarden en Gorrsel

Bij Harderwijk reikt de Veluwe tot aan de oever van de voormalige Zuiderzee (nu Veluwemeer). Het is een ontmoeting tussen twee uitersten. De Veluwemeernatuur is nat, voedselrijk, groen en weelderig. Het is er druk met mensen en vogels. De uitgestrekte zanden van Beekhuizen en Hulshorst zijn exact het tegenovergestelde: gortdroog, heel voedselarm, woestijnachtig en stil. Op deze route beleef je die snelle overgang tussen beide landschappen, inclusief hun bijzondere flora en fauna.  


Tussen zand en Zuiderzee

Natte heiden met gentianen en orchideeën. Een verstild beekdal waar ’s ochtends vroeg de reeën grazen tussen de valeriaan. Een grillig beukenbos met een tapijt van teer dalkruid. Oude landhuizen, vreemde kraters in het bos, een curieuze traditie met adellieden en witte pauwen. Zomaar een greep uit de vele aspecten van deze fietsroute – de meest afwisselende van de hele Noord-Veluwe . 
Op sommige plekken liggen de mooiste delen een eindje van het fietspad af en zul je een klein stukje moeten lopen.


Speulderbos en Staverden

Rivierengebied, beekdallandschap en stuwwal. De drie-eenheid van het Veluwse landschap vind je op weinig plaatsen zo mooi terug als in de omgeving van Brummen. Door een mooie speling van het lot liggen juist hier een van de meest bijzondere stukken uiterwaard vlak bij een aantal grote landgoederen met een beeldschoon coulisselandschap. Direct daarachter klim je door de oude bossen van de Loenermark en Veluwezoom omhoog naar de heiden. 
De aantrekkelijkheid van deze route is niet alleen te vinden in het landschap. Weidevogels, wielewalen en allerlei bosvogels, zeldzame vlinders als bosparelmoer- en kleine ijsvogelvlinders, goede plekken voor ringslangen, reeën, zwijnen, herten, dassen en een van de allermooiste gebieden voor rivierdalplanten – het ligt allemaal op deze route.   

Rondje Brummen

Onder de vogelliefhebbers is Arkemheen een begrip. De open polder met zijn kronkelende slootjes en weilanden tjokvol weidevogels is voor Gelderse begrippen een unicum. 
Wellicht wat minder bekend is het landgoed Oldenaller, dat vlak naast de polder ligt. Toch is ook dit een juweel van een gebied. Het is een kleinschalig kampenlandschap met hagen, bosschages, bloemrijke weilanden en vochtige heideterreinen – totaal anders dan het open polderlandschap. De afwisseling tussen beide is daarmee de grote kracht van deze route.

Foto: Bouke ten Cate


Oldenaller en Arkemheen

De omgeving van Kootwijk is iets bijzonders, zelfs voor Veluwse begrippen. Van de immense ‘Atlantische woestijn’, de band van stuifzandgebieden uit de 19e eeuw is het Kootwijkerzand het grootst overgebleven gebied. Het is daarmee meteen het grootste stuifzand van West-Europa. Enorme vliegdennen op hoge zandduinen tronen boven de zandvlakte uit – een indrukwekkend gezicht. 
Rondom het Kootwijkerzand ligt een krans van bijzondere natuurgebieden en deze fietsroute is zo opgezet dat je deze gebieden allemaal aandoet, en even kort het Kootwijkerzand zelf opgaat. Als je het zand echt wilt ontdekken, moet je dat te voet doen - zie wandelroute Kootwijkerzand).

Kootwijkerzand en omgeving

Ontdek het mooie buitengebied van Wageningen. Wandelen langs de bosrand, op de stuwwal, over zandwegen en akkers. Cultuurhistorisch landgebruik, fraaie zichtlijnen en landgoederen bepalen hier de sfeer. Klompen aan, rugzak op en gaan!

Wageningse Engpad

Over de flanken van de Veluwe wandel je van Ede richting Lunteren, dat voor de NSB een speciale betekenis had. Er werden al voor de oorlog openbare partijbijeenkomsten gehouden op de Goudsberg. In 1939 liet Anton Mussert, de leider van de NSB, er een imposante openluchtvergaderplaats bouwen. Sinds kort heeft de Muur van Mussert de status van Rijksmonument. Voor schrijver W.F. Hermans vormden de bossen het decor voor een episode in zijn beroemde oorlogsroman De donkere kamer van Damokles.


Pad vd Vrijheid 9 Ede - Lunteren

Ontdek het afwisselende landschap rond buurtschap de Horsthoek met beken, houtwallen, bos en heide. Onderweg kun u een kudde Veluwse heideschapen tegenkomen. Klompen aan, rugzak op en gaan!

Horsthoekerpad

Ontdek het mooie buitengebied van Putten op en rondom landgoed Oldenaller. Wandelen door kasteelbos, over boerenland, langs houtwallen, beken en over heide. Ervaar de rust van een eeuwenoud landgoed. De afwisseling van cultuur en natuur bepaalt hier de sfeer. Klompen aan, rugzak op en gaan!

Oldenallerpad

Wandelen over boerenland, de eng, voormalige heide en langs historische plekken rondom de Doesburgerbuurt.

Doesburgermolenpad

Ontdek het mooie buitengebied van Otterlo. Wandelen door boerenland en langs boerenerven afgewisseld met bos, heide en stuifzand. Het Eeskooterpad brengt u via oude tradities naar nieuwe agrarische initiatieven. Rust, kleinschaligheid en de combinatie van natuur en landschap bepalen hier de sfeer. Klompen aan, rugzak op en gaan!

Eeskooterpad

Het bossige gebied tussen Oosterbeek en Ede speelde een belangrijke rol bij Operatie Market Garden. Via landgoed Julianahoeve wandel je naar Wolfheze en passeer je vervolgens de velden waar de geallieerde luchtlandingen  plaatshadden. In deze oase van rust en ruimte is het moeilijk om je de hectiek van toen voor te stellen. Op de uitgestrekte Ginkelse Heide brengen twee Airbornemonumenten je even terug in de tijd.


Pad vd Vrijheid 8 Oosterbeek - Ede

Na een indrukwekkende stop bij het Airborne War Cemetery bij Oosterbeek gaat de route door de bossen naar Landgoed Warnsborn. In een voortuin langs een landingsveldje staat een gehavende berk. Hier crashte een Dakota met zeven bemanningsleden. Drie overleefden de crash niet. Kruisjes in de boom vormen een subtiel maar indringend eerbetoon.

Pad vd Vrijheid 7 Rondwandeling Oosterbeek

Wieringen is altijd een beetje een verstekeling geweest onder de Waddeneilanden, met een heel andere ontstaansgeschiedenis. Het is een restant van de oude stuwwal die waarschijnlijk tot de Allerheiligenvloed in 1170 vanaf het vasteland van Friesland een schiereiland vormde. 
Die ijstijdhistorie, de eilandgeschiedenis en de grote waterwerkenontwikkeling van de vorige eeuw zijn allemaal voelbaar op deze route over Wieringen. Daarnaast is het een uitstekende route om vogels te kijken. Veel van de waddensoorten zijn hier present, op een van de meest toegankelijke en tegelijkertijd meest vergeten gedeeltes van het Waddengebied. 


Wieringen en Balgzand

Langs de Texelse Waddenkust ligt een hele keten van vogelgebieden. Ze zijn verbonden via de Waddendijk die daarom ook wel de ‘Vogelboulevard’ wordt genoemd. De meeste van deze natuurgebieden hebben recent een metamorfose ondergaan en trekken inmiddels enorme aantallen vogels. 
Een tocht langs de Vogelboulevard is het hele jaar door aantrekkelijk, maar vooral tijdens het broedseizoen een waar spektakel. Dan kijk je uit op broedende kluten, sterns en plevieren, fiets je langs polders vol broedende weidevogels en zie je foeragerende lepelaars op de plassen. De vogels zijn vaak van dichtbij te zien. Als je wat geduld hebt, zie je alle gezinsperikelen en burenruzies van de kolonie zich voor je neus voltrekken. 


Texel – Vogelboulevard

De Slufter is het grootste kweldergebied van Texel en het enige in het Waddengebied dat niet aan de Waddenzee maar aan de Noordzeekant ligt. Het is een ruig gebied met zoutmoeras, jonge duinen en een grote, bochtige geul waar veel vogels zitten. 
Als je deze route lekker lang wilt maken, zoals wij hem beschrijven, dan wandel je via het strand door naar het uitgestrekte duingebied van de Muy, dat vol staat met bijzondere planten. 


Texel – Slufter en de Muy

Deze dagwandeling combineert een van Texels mooiste vogelgebieden (de Mokbaai) met enkele spectaculaire kalkrijke duinvalleien en ruige duingebieden. 
De zuidpunt van Texel is relatief jong en bestaat uit een serie natte valleien waar vele duizenden orchideeën bloeien en bijzondere vlinders vliegen. De Mokbaai is een heel ander gebied – een zoute, slikrijke baai waar met name tijdens hoog water enorme aantallen wadvogels te vinden zijn. Op deze wandeling zwerf je van zout naar zoet water, van kalkrijke naar kalkarme duinvalleien en van uitgestrekte zandplaten die telkens verder aangroeien naar een kustgebied waar de erosie het duin tot een klif heeft vervormd. Een route vol contrasten.


Texel – Mokbaai en de Hors

Tot 1835 was de noordpunt van Texel een apart eiland: Eierland. Het zat er in de broedtijd vol met eidereenden en meeuwen en werd door de Texelaars vooral gebruikt om eieren te rapen, vandaar de naam. Vandaag is het nog steeds een prachtige plek voor vogelliefhebbers, maar niet zozeer vanwege de broedvogelkolonie (al broeden er nog steeds veel meeuwen), maar omdat dit een van de beste plekken is in heel Nederland om dwaalgasten en zeldzamere vogels op doortrek te zien. 
De beste tijd om deze route te lopen is dan ook het voorjaar en het najaar.

Foto: Stijn Smits

Texel – Eierland

Tussen Den Burg en Oudeschild ligt een bijzonder landschap, dat je uitsluitend op Texel en Wieringen tegenkomt. Het is een zalig rustig, glooiend gebied, met bosjes, verspreide boerderijen, schapenboeten en Texels flavour: tuinwallen. Dit zijn plaggenmuurtjes die het landschap een Engels tintje geven. 
Deze wandeling voert je van Den Burg naar Oudeschild over kleine paadjes en rustige weggetjes. Dit is bovenal een wandeling met veel geschiedenis en een prachtig landschap. 


De App voor verhalende routes

> Alle routes op de kaart

Wandelroutes in Groningen

Breebaart en Punt van Reide

Bossen van Lauwersoog

Struintocht Leermens

Delfzijl-Noord in de jaren '60

De kronieken van Farmsum

(K)ommetje Delfzijl - Appingedam

Kerkwandelingen

De middenstand rond 1950

>> Alle Wandelroutes in Groningen

Fietsroutes in Groningen

Rondje Lauwersmeer

Hoge land en Uithuizerwad

Dollard en Oldambt

Rijkdom zo ver het oog reikt

Clara’s Pelgrimsroute Fiets Traject 1

Trekvaart Boterdiep Fiets

Wild, weids, én intiem

Vrij uitzicht over Herwonnen Land

>> Alle Fietsroutes in Groningen

Wandelroutes in Drenthe

Hondsrug Hotspots Noord Oost

Veenpluisroute

Klijndijk Ommetje Esroute blauw

Exloo Hunzebos

Ontdek het bos

DuunscheLanden, Zwanemeer, Gieten, Annen

Ees LOFAR

Annen Spijkerboor

>> Alle Wandelroutes in Drenthe

Fietsroutes in Drenthe

Hondsrug Hotspots Noord Oost

Dalerveen Zandpol Dalen

Annen Zeegse Eext (Hunze en Drentse Aa)

Molenroute Zuidlaren Haren Groningen

Gieten De Bulten Gasteren

Lunsbergen Cultuurroute

Molenroute Zuid-oost Drenthe

Dalen Stieltjeskanaal

>> Alle Fietsroutes in Drenthe

Wandelroutes in Friesland

Vlieland – Rondom het dorp

Terschelling – Noordsvaarder

Terschelling – Koegelwieck

Terschelling – Boschplaat

Schiermonnikoog – Westerplan en duinvalleien

Schiermonnikoog - tussen Kapenglop en Arnicaweide

Noarderleech

Ameland – Oerd en Nieuwlandsreid

>> Alle Wandelroutes in Friesland

Fietsroutes in Friesland

Vlieland – de fietsroute

Terschelling – de mooiste fietsroute

Schiermonnikoog – Fietsroute

Friese Waddenkust

Ameland – fietsrondje in het westen

Ameland – Fietsrondje in het oosten

Park Het DrentsFrieseWold

Appelscha: DrentsFrieseWold

>> Alle Fietsroutes in Friesland

Wandelroutes op de wadden

Vlieland – Rondom het dorp

Texel – Slufter en de Muy

Texel – Mokbaai en de Hors

Texel – Eierland

Texel – De Hoge Berg

Terschelling – Noordsvaarder

Terschelling – Koegelwieck

Terschelling – Boschplaat

>> Alle Wandelroutes op de wadden

Fietsroutes op de wadden

Wieringen en Balgzand

Vlieland – de fietsroute

Texel – Vogelboulevard

Terschelling – de mooiste fietsroute

Schiermonnikoog – Fietsroute

Rondje Lauwersmeer

Hoge land en Uithuizerwad