Groot was het protest toen in de jaren zestig van de twintigste eeuw besloten werd van de Lauwerszee een zoetwatermeer te maken; kostbare natuur zou verloren gaan. Maar het kan verkeren: tegenwoordig is het Lauwersmeer een Nationaal Park, dat  bekend staat als een gebied waar nog échte wildernis te vinden is. Fietsend over de ‘bodem van de zee’ maak je kennis met een uitzonderlijk rijk natuurgebied. Van een andere, maar niet minder grote rijkdom zijn de polders langs de Waddenkust. Daarvan getuigen de imposante boerderijen. De wierdendorpen die je onderweg tegenkomt dompelen je onder in een negentiende-eeuwse intieme sfeer. 

Lengte route: circa 100 km
Desgewenst kun je de route inkorten.

praktische informatie
> Het Nationaal Park Lauwersmeer grenst aan de oostzijde aan het militair oefenterrein Marnewaard. Soms is het militaire oefenterrein afgesloten, i.v.m. schietoefeningen. Dit is ter plekke altijd duidelijk aangegeven. (voor meer informatie zie: www.nplauwersmeer.nl)
> Tussen Aduarderzijl en Schaphalsterzijl word je overgezet door een fietspontje. Het Reitdiepveer vaart van 1 april tot en met de laatste zondag van oktober (dienstregeling zie: www.reitdiepveer.nl)

De thematische routes zijn een initiatief van Stichting Promotie
Waddenland en Knowlogy (ontwerper themaroutes)
en worden mede mogelijk gemaakt door een subsidie van de Provincie Groningen. 
Omslagfoto: Marcel van Kammen

Wild, weids, én intiem

original

image.w500

Jimbo

Wieringen is altijd een beetje een verstekeling geweest onder de Waddeneilanden, met een heel andere ontstaansgeschiedenis. Het is een restant van de oude stuwwal die waarschijnlijk tot de Allerheiligenvloed in 1170 vanaf het vasteland van Friesland een schiereiland vormde. 
Die ijstijdhistorie, de eilandgeschiedenis en de grote waterwerkenontwikkeling van de vorige eeuw zijn allemaal voelbaar op deze route over Wieringen. Daarnaast is het een uitstekende route om vogels te kijken. Veel van de waddensoorten zijn hier present, op een van de meest toegankelijke en tegelijkertijd meest vergeten gedeeltes van het Waddengebied. 


Wieringen en Balgzand

publishedLiveRoute

Je kunt eigenlijk maar op één manier een rondje fietsen op Vlieland. Er is tenslotte vanuit het dorp maar één verharde weg naar het westen en aan de Noordzeekant maar één fietspad weer terug. Onderweg zie je het eiland in zijn volle glorie, met duinen, bossen, bloemrijke duinvalleien en de uitgestrekte kale duinen aan het begin van de Vliehors. De diversiteit aan flora en fauna is overweldigend. Op sommige plekken is deze overigens het beste te zien aan de hand van een korte wandeling. Vandaar dat deze fietsroute ook enkele korte wandelrondjes omvat.

Vlieland – de fietsroute

Langs de Texelse Waddenkust ligt een hele keten van vogelgebieden. Ze zijn verbonden via de Waddendijk die daarom ook wel de ‘Vogelboulevard’ wordt genoemd. De meeste van deze natuurgebieden hebben recent een metamorfose ondergaan en trekken inmiddels enorme aantallen vogels. 
Een tocht langs de Vogelboulevard is het hele jaar door aantrekkelijk, maar vooral tijdens het broedseizoen een waar spektakel. Dan kijk je uit op broedende kluten, sterns en plevieren, fiets je langs polders vol broedende weidevogels en zie je foeragerende lepelaars op de plassen. De vogels zijn vaak van dichtbij te zien. Als je wat geduld hebt, zie je alle gezinsperikelen en burenruzies van de kolonie zich voor je neus voltrekken. 


Texel – Vogelboulevard

Op Terschelling vind je alle soorten landschappen vlak bij elkaar. Het is dan ook eenvoudig om in één route een goede indruk te krijgen van wat dit eiland te bieden heeft. Je komt tijdens deze fietstocht langs alle waddenlandschappen, van wadplaten en een stukje kwelder tot het polderlandschap met dorpjes, bossen, duinen en natte duinvalleien. Ieder van deze landschappen heeft zijn eigen typische maar altijd rijke flora en fauna. In voorjaar en zomer zie je veel vlinders en orchideeën, terwijl het landschap en het vogelleven het hele jaar door indrukwekkend zijn.    

Foto: haven van West Terschelling – Jakoba de Graaf

Terschelling – de mooiste fietsroute

Schiermonnikoog is maar klein en het goed befietsbare deel is nog veel compacter. Met 23 kilometer ben je rond, maar op dat korte stuk is zoveel te zien dat je daar toch makkelijk een volle dag mee zoet bent. De dijk met zijn wadvogels, een korte wandeling bij de Kobbeduinen, moerasvogels bij de Westerplas en wilde planten bij de vuurtoren – de diversiteit is enorm. 

Foto: Luc Hoogenstein
Deze route is dan ook de perfecte introductie, zowel voor als je meerdere dagen op het eiland bent als wanneer je voor een dagje overkomt en de laatste boot weer terugneemt. 

Schiermonnikoog – Fietsroute

Het Lauwersmeergebied staat hoog in de top tien van belangrijkste vogelgebieden van ons land. De grote aantallen rietvogels, weidevogels (waaronder baltsende kemphanen), de gigantische aantallen brandganzen in de winter, de zeearend die hier broedt – dit gebied is één groot vogelspektakel. 

Het Lauwersmeer is niet los te zien van het Waddengebied. Het heeft dezelfde ontstaansgeschiedenis. Maar doordat het aan het vasteland ligt, en vanwege de enorme rietgebieden, heeft het toch een eigen karakter. 

Er is maar één logische route rondom het Lauwersmeer, waarlangs alle goede gebieden liggen. Het is een lange fietsroute en als er veel te zien is, zou het zo maar eens kunnen dat je hem in twee delen op moet splitsen. Niet erg, dan trek je toch twee dagen uit voor je bezoek aan het Lauwersmeer. 

Rondje Lauwersmeer

Als rokken van een ui, zo liggen de akkers in lagen tussen het dorp Uithuizen en het wad, gescheiden door slaperdijken – oude waddendijken die in onbruik zijn geraakt toen de kustlijn van de Waddenzee naar het noorden opschoof. Achter iedere dijk ligt een jonger stuk land – dikke zeeklei en eindeloze, uitgestrekte akkers met bieten, aardappels, graan en koolzaad. Tot aan de Waddendijk. Daarachter ligt de kwelder met grote vierkanten rasters van takken die nieuw land moesten laten opslibben. 
Deze route leidt door een van de rustigste delen van het Waddengebied en is aantrekkelijk voor vogelaars en liefhebbers van het open Groningse landschap. 

Hoge land en Uithuizerwad

Het meest uitgestrekte kweldergebied aan de wal ligt tussen Zwarte Haan en Holwerd. Noard Fryslân Bûtendyks heet het. Het is een immense open vlakte van kwelders en zomerpolders waar het hele jaar rond veel vogels te vinden zijn. De terugweg van de route leidt door jonge en oude landwinningspolders in de voormalige Middelzee. Je komt er langs historische dorpen en een van de mooiste terpen van de Waddenkust.
Op deze fietsroute kun je op twee plekken een korte wandelroute maken over de kwelder (3,5 en 2,5 km).  

Friese Waddenkust

Er is in heel Nederland geen plek te vinden als het Oldambt in Noordoost-Groningen. De grond is er zwaar maar zeer vruchtbaar en uitstekend geschikt voor het verbouwen van graan, koolzaad en luzerne. Het is niet voor niets dat het Oldambt bekend staat als ‘de graanrepubliek’. Onder vogelaars is het gebied zeker zo beroemd, maar dan vanwege de vele roofvogels die hier te vinden zijn, met name de grauwe kiekendief.
Aan de andere kant van de zeedijk ligt de Dollard, een uithoek van de Waddenzee en het estuarium waarin de Eems uitmondt. De Dollard is nu samen met de Westerschelde het enige natuurlijke overgangsgebied tussen zoet en zout water en een enorm belangrijk gebied voor vogels. 
Deze route volgt de kleine landweggetjes door het Oldambt naar Nieuw Statenzijl, waar, op de grens met Duitsland, de Westerwoldse Aa in de Dollard uitmondt en waar de vogelkijkhut de Kiekkaaste staat. Verwacht hier niet de vakantiedrukte van de Waddeneilanden – dit deel van het Waddengebied is stil, open en agrarisch en heeft een unieke eigen sfeer.


Dollard en Oldambt

publishedTestRoute

Vanuit het centrale dorp Nes kun je over Ameland twee fietsroutes maken. Deze route voert je over het westelijke deel en verkent de polders van Ballum en Hollum en het duingebied dat erboven ligt. Langs het fietspad en via een paar korte wandelingetjes krijg je een prachtig beeld van het gebied en de rijkdom van het eiland als geheel. Natte en droge duinen, polderlandschap, karakteristieke dorpen, kwelder en wadplaten zijn allemaal vertegenwoordigd op deze route. 

Ameland – fietsrondje in het westen

Vanuit het centrale dorp Nes kun je over Ameland twee fietsroutes maken. Deze route voert je over het oostelijke deel en verkent de polders van Buren en gaat via de kwelders naar het voormalige eilandje het Oerd. 
Deze route toont je het ruige deel van Ameland, met een aantal hele bijzondere plekken als het Nieuwlandsreid en de Oerderduinen. In de winter is deze route uitstekend om roofvogels te zien. Gedurende de rest van het jaar is de flora, de vlinder- en vogelwereld een lust voor het oog. 

Ameland – Fietsrondje in het oosten

Noordoost-Groningen kent een rijk verleden dat vandaag de dag nog overal zichtbaar én tastbaar is. De rijke en vruchtbare kleigronden, gewonnen uit de strijd tegen het water, legden de boeren geen windeieren. Daarvan getuigen de imposante monumentale boerderijen die als parels in het landschap liggen.

Noordoost-Groningen. Een van oorsprong rijk gebied met vruchtbare kleigronden. Grote landerijen met dito boerderijen getuigen van het rijke verleden. Net over de dijk is het Wad: UNESCO Werelderfgoed. Magisch zilvergrijs kleurend bij ondergaande zon. 
De dorpen, waterlopen en oude zeedijken vertellen het verhaal van de strijd tegen het water. De middeleeuwse kerken en de adellijke borgen tonen het fraaie cultureel erfgoed van de regio. Onderweg laten boeren je rechtstreeks proeven van het land.

Op deze fietsroute maak je kennis met de rijkdom van dit gebied: uniek historisch erfgoed, weidse vergezichten over akkerland en wad, en eigenzinnige boeren die met hart en ziel (h)eerlijk voedsel produceren. 

MEER INFORMATIE:
Toeristisch Info Punt Uithuizen, Wereldwinkel
Oosterstraat 15  9981 CN  Uithuizen
0595-435508

Meer informatie over de regio is te vinden op:
www.waddenland.groningen.nl

Deze fietsroute kwam tot stand dankzij de voormalige gemeente Eemsmond en de Provincie Groningen. 

Rijkdom zo ver het oog reikt

Camp Zuiderhorn Warffum, Camping Maarlandhoeve Uithuizen, Haven Onderdendam, Borg Ewsum Middelstum.

Fiets de Trekvaartroute Boterdiep, langs een deel van de originele trekvaartroute in Noord Groningen, over het Warffumermaar en het Boterdiep. Tussen 1663 en 1863 was het een komen en gaan van trekschuiten over deze wateren. Het was de snelweg van die tijd, met een vaste dienstregeling. In het landschap zijn allerlei herinneringen overgebleven. Denk aan rolpalen, oude veerhuizen, bruggen en oude namen als Jaagpad of Trekweg.
De Trekvaartroute Boterdiep richt zich op het trekvaartstelsel dat de passagiers vervoerde. Ook beurtschippers maakten overigens intensief gebruik van trekschuiten om hun waren over water te transporteren.
De geschiedenis van de populaire trekschuit is in de vergetelheid geraakt. Wat zou het leuk zijn om als een zeventiende of achttiende eeuwse passagier de tocht te beleven! Wat zag je onderweg van Warffum naar Onderdendam? Wat speelde zich af in dorpen als Middelstum, Kantens, Uithuizen? Hoe voelde het om zoveel uren in een boot onderweg te zijn? Wat was er te horen, te ruiken? En te proeven?
We nodigen je uit. Ga je mee op reis? Je kan overal op de route starten.

Zie de website www.trekvaartrouteboterdiep.nl voor trekvaartaanbiedingen. 


Trekvaart Boterdiep Fiets

Op 14 april 1945 keken de mensen in Loppersum en omgeving met verbijstering én verwachting naar de roodgloeiende lucht in de verte; de strijd tussen de Duitse bezetter en de geallieerden was in alle hevigheid losgebarsten en het stadshart van Groningen stond in lichterlaaie. Kort daarna werd het noorden van de provincie bevrijd. Dat dit niet zonder slag of stoot ging, daaraan herinneren de veertien oorlogsmonumenten in en rond Loppersum. Naast de schilderachtige dorpjes, prachtige middeleeuwse kerken, imposante boerderijen en magnifieke weidsheid maken ook deze monumenten deel uit van het rijke verhaal dat op deze route verteld wordt.

Op deze route fiets je door de voormalige Fivelboezem: een zee-inham die bestond uit een blubberige wadvlakte waar zich de rivier de Fivel doorheen slingerde. In de loop van de tijd slibde de Fivel dicht en verzandde de boezem, waarna kloosterlingen de zeearm door middel van dijkaanleg en inpolderingen tot land maakten.
Je maakt kennis met de ongekende weidsheid van het landschap en de rijke geschiedenis van duizenden jaren bewoning. Middeleeuwse kerken, schilderachtige dorpjes en imposante boerderijen getuigen van een uniek cultureel erfgoed. Daartoe behoren in zekere zin ook de veertien oorlogsmonumenten. Zij laten je stilstaan bij een verhaal dat niet vergeten mag worden. Een verhaal van zinloos geweld en dappere strijd - het herinnert ons aan de waarde van vrijheid.
 
Start en finish bij het bus- en treinstation Loppersum aan de Parallelweg. Er is gratis parkeerplek aanwezig. 

Deze fietsroute is samengesteld in opdracht van de Gemeente Loppersum (Eemsdelta).
In samenwerking met Top van Groningen, de Verhalen van Groningen en route-ontwikkelaar en tekstschrijfster Nina van den Broek. 


Vrij uitzicht over Herwonnen Land

Vaar jij mee met de grote veerboot?

TERSCHELLING - Ken je Thom en Femke al? Deze tweeling van uit Paesens-Moddergat is een eigen detectivebureau begonnen. Samen met de meeuwen Herman en Igor beleven ze mooie avonturen die staan beschreven in de boekjes van het Altijd Wad Pad. Het verhaal over het Sprookjeseiland is de laatste in de serie, waar je vooral veel over de sprookjes en sagen van Terschelling leert. 

Start bij Harlingen
Het leuke van de boekjes van het Altijd Wad Pad is dat je dezelfde route kunt afleggen als Thom en Femke in het verhaal. Hiervoor is zelfs een speciale app ontwikkeld. In het verhaal over Terschelling varen Thom en Femke met de veerboot vanuit Harlingen naar Terschelling. Op deze boot ontmoeten ze een stoere kapitein. Vanwege een incident met de tent overnachten Thom en Femke met hun ouders in een mooi hotel bij een zwembad en klimpark. Daar ontdekt Thom een bijzonder schilderij met een zeemeermin. 

Paarden en sprookjes
De boekjes van het Altijd Wad Pad zijn niet alleen leuk, maar ook erg leerzaam. Zo leer je onder andere meer over de dorpen van Terschelling, de eilandbewoners en het leven op een eiland.  Bijzonder is de band die Terschelling met paarden heeft. Vooral het enige echte Friese paard is beroemd. Misschien kun jij net als Thom, Femke, heit en mem een ritje maken met een huifkar? En wil je sprookjes horen over Het Witte Wief, Sil de Strandjutter of  Het Stryper Wyfke? Ga dan naar Terschelling!

Vertelput en schatten
Tijdens hun avonturen komen Thom en Femke op plekken waar je zelf ook naar toe kunt gaan. Zo kun je genieten van het bos en boerenland, de duinen en de zee. Maar ook museum Het Behouden Huys is een aanrader. Hier is een echte vertelput en een schilderij als herinnering aan de slag van 1666. In het bunkermuseum kun je net als de tweeling opdrachten uitvoeren. Het Wrakkenmuseum is misschien wel het meest grappige en vreemde museum waar Thom en Femke zijn geweest. In dit museum zijn gejutte schatten en opgedoken vondsten te zien en er is een avontuurlijke speeltuin.  
Waar zijn de gratis boekjes en app verkrijgbaar?

Ben je benieuwd naar de boekjes van het Altijd Wad Pad waarin je alles kunt lezen over de avonturen die Thom en Femke beleven op jouw vakantieplek? En vind je het leuk om je ouders rond te leiden langs dezelfde plekken als in het verhaal? Ga dan snel naar …. waar de boekjes gratis voor je klaarliggen. Voor de bijbehorende routes kun je hier de app downloaden.


Terschelling: Sprookjeseiland

Dit is een heel mooie tocht door de duinen van Schiermonnikoog.
Je komt langs bunkers, de griezelige witte toren en nog veel meer moois. Gelukkig kun je onderweg ook even uitrusten en wat eten en drinken in een van de leuke strandtenten van Schier.

Duinen en de witte toren

Is er een mooier gebied van de Greidhoeke? We kunnen het ons niet voorstellen. Het is er stil, de natuur is afwisselend, de dorpen zijn prachtig. En overal om u heen ziet u kerktorens als bakens in het landschap.

Langs de kerken van:
Baaium
Bears
Blessum
Boksum
Britwert
Jorwert


V. Greidhoeke (fiets)

Veel noordelijker dan dit lukt niet, in Fryslân. Een prachtige tocht langs het bijzondere natuurgebied ten noordoosten van Dokkum. U kijkt uw ogen uit met al dit natuurschoon. Een deel van de route volgt u het Dokkumer Grutdjip.

Langs de kerken van:
Wetsens
Oostrum
Jouswier
Hantumhuizen


iV Dongeradiel (Fiets)

Zo ver kijken als je maar kunt, dat kan tijdens deze fietstocht ten noorden van Franeker. Het is er groen, héél rustig en vooral: uitgestrekt. De fietstocht begint in Ried, waar gekozen kan worden tussen drie afstanden.

De fietsroute start in Ried. In Ried kan een keuze worden gemaakt tussen de drie afstanden 14 km, 27, 41 km

Langs de kerken van:
Boer
Schalsum
Zweins
Wier
Sint Annaparochie
Sint Jacobiparochie


III. Westergoa (fiets)

Het is verrassend mooi en veelzijdig, tussen Dokkum en de Waddenzee. Op de fiets kun je de zilte geur van de wadden al ruiken. Bezoek ook het prachtige Dokkum. En je bent dichtbij het Lauwersmeergebied!

Langs de kerken van:
Lichtaard
Sibrandahûs
Raard
Bornwird


II. Flieterpen (Fiets)

Net onder Bolsward ligt een prachtig stukje Fryslân. Deze route leidt door het open landschap, over slingerende dijkjes, door pittoreske dorpjes. Geniet van het glinsterende water en de uitgestrekte weilanden. 

Langs de kerken van:
Allingawier
Gaast
Ferwoude
Dedgum
Westhem

I. Kop Ofslútdyk (fiets)

In 2017 was het driehonderd jaar geleden dat het Noordzeekustgebied getroffen werd door een rampzalige stormvloed, die duizenden mensen het leven kostte. De dijken langs de kust werden voor een groot deel weggevaagd en veel dorpen die dicht bij zee lagen werden volledig verwoest. Volgens schattingen verdronken er in de provincie Groningen ruim 2.200 mensen. Ook andere kustgebieden in Nederland, Duitsland en Scandinavië werden zwaar getroffen. In totaal verdronken ongeveer 14.000 mensen tijdens de Kerstvloed.

Ter nagedachtenis van deze stormvloed werd in Noord-Groningen een kunstroute uitgezet: Kerstvloed 1717 – 2017. Zestien kunstenaars, afkomstig uit Nederland, Denemarken, Duitsland, Amerika, Japan en Indonesië - allen levend in een land dat in het verleden of recentelijk met overstromingen te maken heeft gehad - werd gevraagd beelden te maken geïnspireerd op het landschap dat door de vloed werd getroffen. 

 De route leidt u door het ‘geteisterde’ landschap waar kolken, dijken, wierden en verdwenen dorpen herinneren aan de strijd tegen het water.  De kunstwerken zijn inmiddels grotendeels verdwenen, maar op hun voormalige locaties wordt nog even stilgestaan bij de bijzondere invulling die de kunstenaars aan de opdracht gaven.

De thematische routes zijn een initiatief van Stichting Promotie Waddenland en Knowlogy (ontwerper themaroutes) en worden mede mogelijk gemaakt door een subsidie van de Provincie Groningen. 
Omslagfoto: Roger Rigorth - Kees van der Veen

Sporen van de Kerstvloed

30 km. Duur (met uitstapjes): een hele dag

Van stinzenplanten tot clematissen, van oude appelrassen tot bloemenpluktuin: Waddenland heeft heel wat in petto voor wie van prachtige tuinen en bijzondere planten houdt. Vooral in de zomermaanden kun je heerlijk (ver)dwalen tussen de geuren en kleuren. Trek daarom gerust een hele dag uit voor een ontdekkingstocht langs al deze groene schatten. De meeste tuinen op deze fietsroute zijn gratis te bezoeken. Bij Domies Toen in Pieterburen wordt een bijdrage gevraagd voor het behoud van de tuin. Sluit je dag af met een fleurig boeket dat je tegen een kleine vergoeding zelf mag plukken bij De Bloemenboerderij in Saaxumhuizen.

Startpunt: Zeehondencentrum (Pieterburen)
Alternatief startpunt: Landgoed Verhildersum (Leens)

De thematische routes zijn een initiatief van Stichting Promotie Waddenland en Knowlogy (ontwerper themaroutes) en worden mede mogelijk gemaakt door een subsidie van de Provincie Groningen. 

Route, tekst en beeld: Katja Staring / Jessica Hoekstra
Omslagfoto: Rens Kalsbeek


Tuinenpracht in Waddenland

Deze route ligt ingebed in het Waddengebied. Dit landschap van eb en vloed, van kwelders, wierden, dijken en polders oefent al meer dan zesentwintig eeuwen een onweerstaanbare aantrekkingskracht uit op de mens. In de voetsporen van de eerste pioniers fiets je door een Werelderfgoed, met magnifieke vergezichten en rijke historische verhalen.

De thematische routes zijn een initiatief van Stichting Promotie Waddenland en Knowlogy (ontwerper themaroutes) en worden mede mogelijk gemaakt door een subsidie van de Provincie Groningen. 
Omslagfoto: Rens Kalsbeek

Pioniers op nieuw gewonnen land

Het lauwersmeer ontstond toen in 1969 de Lauwerszee van de Waddenzee werd afgesloten. De afsluiting en het zoete water maakten van het meer een omgeving waar water, planten, dieren en mensen op een bijzondere manier samenkomen.

De thematische routes zijn een initiatief van Stichting Promotie Waddenland en Knowlogy (ontwerper themaroutes) en worden mede mogelijk gemaakt door een subsidie van de Provincie Groningen. 
omslagfoto: Teunis Haveman


Alle storytrails routes wadden