Andreaskerk. Westeremden

original

image.w500

Jimbo

BOAZ-kerk

Kerkpaden

Ons Dorpshuis

't Olde Regthoes

Brogsheem

Voormalige kerkgebouw Jachin en pastorie

Museum de Weem.

Historie
Weem betekent "Gewijde heemstede". Hier stond de voormalige pastorie van de Andreaskerk. Deze pastorie werd in 1913 afgebroken, waarna in 1914 een nieuwe pastorie werd gebouwd. In 1972 heeft kunstschilder Henk Helmantel deze 19e eeuwse pastorie geheel afgebroken en compleet nieuw en in historiserende stijl teruggebouwd met oude materialen. Hiermee verwees hij terug naar de Middeleeuwse pastorie, die hier ooit stond, in de stijl van het oorspronkelijk krüselwarck (hoog dwars voorhuis met dwars erop de schuur). De Weem is sindsdien verbouwd in 1981, 1985 en in 2004, toen de 16e-eeuwse ramen werden geplaatst.

Nu 
Kunstschilder Henk Helmantel woont, werkt en exposeert sinds de jaren 1970 in de Weem en heeft deze in (deels) ingericht als museum. Het museum opende zijn deuren in 1985. Het bevindt zich in het schuurgedeelte van De Weem. Dit is een volledig gerenoveerd pastorie, waarvan het hoge voorhuis uit de Middeleeuwen dateert, uit de 13e eeuw, evenals de naast gelegen Andreaskerk. Het tussenhuis en de boerenschuur, dateren uit latere tijd, maar het geheel was in de 18e eeuw klaar. 
 
Ieder jaar vindt in het expositiegedeelte (de schuur) een tentoonstelling plaats, veelal met het werk van de nu 75-jarige Henk Helmantel, maar ook regelmatig met werk van andere kunstenaars, vaak rond een bepaald thema. Dit jaar wordt het werk van Helmantel getoond. Stillevens en interieurs van kerken en kloosters uit met name de laatste 35 jaar. Er hangen ook weer recente werken op de tentoonstelling. Naast monumentale werken schildert Helmantel ook graag kleine schilderijen met een intiem karakter. Het geheel zal een goed overzicht geven van zijn werkzaamheden.
 
Museum Helmantel is van juni t/m oktober geopend op donderdag, vrijdag en zaterdag van 13:00 uur tot 17:00 uur.
Groepen op afspraak, ook op andere dagen en tijden.
Kosten € 5,00 p.p., kinderen tot 12 jaar gratis. Koffie/thee/limonade gratis.
Geschikt voor rolstoelgebruikers.


Museum Helmantel en De Weem

jimbo

Historie
Rond 1200 zouden we hier Addo en zijn broer Emo tegen hebben kunnen komen. Beiden hadden gestudeerd in Oxford, Parijs en Orléans. Na terugkeer werd Addo pastoor in Westeremden en Emo schoolmeester, op de eerste parochieschool van Noord-Nederland. Op deze plek staat nu het dorpshuis. De oudste delen van het bestaande gebouw dateren echter uit de 16e eeuw. Daarmee is ‘Ons Dorpshuis’ het oudste dorpshuis van de provincie Groningen. In 1535 werd door pastoor Hercules van Ewsum opdracht gegeven om een kosterij te bouwen. De koster die tevens schoolmeester was, woonde hier met zijn gezin. In 1916 werd het pand door de gemeente gekocht. In 1923 werd het gebouw op een publieke verkoping verkocht aan de plaatselijke predikant, ds. Ten Broek. Hij stichtte hier een van de eerste dorpshuizen in de provincie Groningen.
 
Nu
Ons Dorpshuis Westeremden is nu de huiskamer van en voor Westeremders. Mooi gelegen, centraal aan het dorpsplein, boven op de eeuwenoude wierde. Westeremders ontmoeten elkaar in het dorpshuis bij vele incidentele en vaste (verenigings)activiteiten voor het hele dorp, voor jong en oud. Vanaf mei 2020 is gestart met het aardbevingsbestendig maken en wordt het dorpshuis versterkt, gedeeltelijk gesloopt en vindt er nieuwbouw plaats. Het bestuur van het dorpshuis heeft een brede multifunctionele ontmoetingsplaats voor ogen, waarin ruimte is voor zowel de jaarlijkse activiteiten als nieuwe initiatieven. Zo staat er straks een dorpshuis dat toekomst heeft en voorziet in de wensen en behoeften die leven in het dorp. Het dorpshuis wordt beter toegankelijk en na de versterking/verbouwing heeft het dorp een sfeervol en laagdrempelig gebouw dat uitnodigt om elkaar te ontmoeten.


ONS DORPSHUIS

Roodehaan live is terug!
Concerten
Na 12 geweldige jaren in Warfhuizen is het Roodehaan live podium neergestreken in het wondermooie Westeremden! De opzet van de optredens blijft uiteraard hetzelfde: regelmatig live-concerten met zeer talentvolle muzikanten uit binnen-en buitenland, artiesten die over het algemeen de grote podia nog net niet gehaald hebben.

Eten en Drinken
Uw bestellingen kunt u telefonisch 0595-785330, via whatsapp 06-33319752 en e-mail info@roodehaan.com doorgeven.
Open van vrijdag t/m zondag van 16.00 – 20.00 uur

Iets te vieren?
Heeft u iets te vieren, een familiebijeenkomst, een training of een kinderfeestje? Roodehaan heeft 2 oer gezellige café s: het eetcafé, een ouderwetse bruine kroeg, voor ongeveer 60 personen en het muziek café, een modern en gezellig café, ook voor maximaal 60 gasten.
Het muziekcafé is 7 dagen per week af te huren, het eetcafé van maandag t/m donderdag. Beide ruimtes zijn van elkaar gescheiden zodat de disco of de live-muziek in het muziekcafé niet te horen is in het eetcafé.

Roodehaan eten & drinken

Welkom op de Historische route door Westeremden

Ontdek het rijke verleden van Westeremden met deze wandelroute door de historische dorpskern langs 7 karakteristieke en monumentale gebouwen van het beschermde dorpsgezicht. Deze historische gebouwen vertellen in een notendop de geschiedenis van Westeremden, wat de betekenis in het verleden was, maar ook wat het in het heden is. Bezoek de Middeleeuwse Andreaskerk en de Boaz-kerk in Amsterdamse School stijl, beide rijksmonumenten, die via deze route verbonden zijn.   

De wandelroute start op het dorpsplein, waar u ter plaatse van het informatiebord een geplastificeerde routebeschrijving vindt. U kunt deze tijdens de wandeling meenemen, maar graag de geplastificeerde routebeschrijvingen na afloop weer terugleggen. Daarnaast kunt u op de site https://westeremden.online/ een digitale versie van de routebeschrijving downloaden. 

Geniet ook van het weids vergezicht vanaf het historische kerkpad ten oosten van de Andreaskerk, een prachtige korte wandeling, die langs de cultuurhistorische hoogtepunten van Westeremden voert.


Historische route Westeremden

Op het dorpsplein voor het dorpshuis en de Andreaskerk

Dit is een struinroute van ruim 14 km over onverharde maaipaden door de vroegere zeeboezem, waar ooit de verdwenen rivier de Fivel uitmondde. Zo beleven we hoe het landschap ooit een ruig zee- en waddengebied is geweest.

Struinen door de Fivelboezem. De eerste boeren vestigden zich zo’n 2500 jaar geleden op de hoge kwelderwallen aan de rand van de Fivelzeeboezem. Ondanks alle risico’s voor overstromingen was dit waterrijke en vruchtbare gebied zeer aantrekkelijk. Alle woonplaatsen hadden toegang tot zee. Vis en schaaldieren verrijkten het voedselpakket en er was handel over en weer langs de kust. Hier ontstond al vroeg rijkdom. Rond het begin van de jaartelling ontstond Westeremden, aan de toenmalige monding van de rivier de Fivel in de Fivel-zeeboezem. Kronkelende maren en kavelpatronen, hoogtes en laagtes verwijzen naar de loop van de oude Fivelboezem. Tegenwoordig stroomt hier nog het Westeremder Maar, de Tochtsloot en de Zeemsloot.
Juist het samenspel van natuurlijke ontwikkeling en de invloed van de mens met haar bewoning op de hogere kwelderwallen, maken dit gebied landschappelijk en cultuurhistorisch waardevol. We wensen u veel wandelplezier!

Het Westeremder Ommetje is mede mogelijk gemaakt door de Rabobank, gemeente Loppersum, Stichting Stem, Loket Leefbaarheid, Landschapsbeheer Groningen en Waterschap Noorderzijlvest.
Tekst: Ria van der Ploeg, Roel Olivier en Bianca Elbers Foto’s: Bianca Elbers. Kaart: Esri Nederland, Jan Willem van Aalst - www.imergis.nl


Struinen door de Fivelboezem

Welkom op het Dorpsommetje door Westeremden

Maak een prachtige rondwandeling van ruim een uur vanuit de dorpskern langs de dorpsrand van Westeremden. Zo ervaart u al wandelend met mooie doorkijkjes, het contrast tussen de intimiteit van het historische dorp en de weidsheid van het landschap. Geniet van het weids vergezicht vanaf de wierde en vanaf het Oude Maar (voormalige waddenpriel) en zie de aloude verbinding van het intieme wierdedorp met haar open landschap, dat Westeremden een landschappelijk sieraad maakt. 

Westeremden, een Groningens wierdedorp, bakent hoog boven het landschap. Een karakteristiek aanblik, waar in essentie eeuwenlang niet zo heel veel aan is veranderd. Vanaf de wierde is er in de verte zicht op de Fivelboezem. Hier stroomde ooit de rivier de Fivel, waar dorp en landschap hun ontstaansrecht aan ontlenen. Westeremden (oorspronkelijk ‘Emetha’) dankt haar naam door haar ligging, aan de toenmalige monding van de rivier de Fivel. Hierdoor verkreeg Westeremden in de Middeleeuwen een belangrijk haven- en handelsfunctie.

De dorpskern op de wierde, als ook de afgegraven wierde-segmenten vormen het beschermde dorpsgezicht. Tussen 1903 – 1910 zijn delen aan de west- en zuidkant van de wierde afgegraven. Dit is nog duidelijk te zien aan de steile taluds, die zichtbaar zijn vanaf zuidelijke dorpsrand. Het glooiend terrein aan de oostkant herinnert aan de grote wierde, een reeks van aaneengesloten (huis)wierden en aan het vroegere leven hierop. Bij het afgraven van de wierde heeft men houten staafjes met runeninscripties uit de 5e en 8e eeuw gevonden, welke vermoedelijk afkomstig zijn uit Jutland. 

De wandelroute start op het dorpsplein, waar u ter plaatse van het informatiebord een geplastificeerde routebeschrijving vindt. U kunt deze tijdens de wandeling meenemen, maar graag de geplastificeerde routebeschrijvingen na afloop weer terugleggen. Daarnaast kunt op de site https://westeremden.online/ een digitale versie van de routebeschrijving downloaden. 

Geniet van het gevarieerde rondje dorp, die mooie dorpsgezichten laat zien.


Dorpsommetje Westeremden

Welkom op de Ommetjes paden in Groningen

Emo (± 1170-1237), afkomstig uit dit gebied, studeerde met zijn broer in Oxford, Parijs en Orléans. Hij werd pastoor in Huizinge en later stichter en abt van het klooster Bloemhof te Wittewierum. In de beroemde kroniek van de abdij vertelt Emo dat hij ooit in Huizinge op een feestdag, na het eten, een wandeling om het dorp maakte met zijn vriend Hendrik de bouwmeester. Onder het lopen begonnen ze elkaar op te wekken tot een betere levenswandel. Later liep Emo samen met Hendrik naar Rome om
bij de paus zijn gelijk te halen omtrent de schenking van de kerk door de bewoners van Wittewierum. Ze waren 241 dagen 
onderweg.
Hoe hij het Huizingermaar toen overstak weten we niet maar nu kunnen wandelaars via het speciaal voor dit ommetje aangelegde bruggetje een echt rondje om Huizinge maken. De route voert langs bijzondere borgterreinen, de wierde met oude kerk en weidse akker- en weilanden.

Huizinge
Huizinge is een rechthoekig verkaveld wierdedorp, dat ligt in de voormalige Fivelbedding, nog juist in de oude gouw Hunsingo. De nederzetting wordt reeds in 945 in de archieven van het klooster Fulda genoemd. De dorpsnaam betekent de dynge (het ontgonnen land) van een huis of een familie. Huizinge heeft een beschermd dorpsgezicht.

We wensen u veel wandelplezier.

Bewegwijzering 
Het Huizinger Ommetje is op een aantal plaatsen langs de route gemarkeerd met het voetjeslogo. 
In deze Storytrails zijn ook extra aanwijzingen opgenomen om de juiste zijde van de tochtsloten te kiezen.

Praktische informatie
• Bij langdurige regenval is de begaanbaarheid over de maaipaden slecht.
• Alleen toegankelijk tussen zonsopgang en zonsondergang.
• Denk eraan om drinken en eventueel eten mee te nemen.
• U bent hier te gast.
• U loopt op eigen risico.
• Houd de route schoon.
• Honden aan de lijn.
• Wilt u hekken die u opent ook weer goed sluiten.
• Het boerenlandpad is gesloten op 31 december.

Kijk voor meer Ommetjes op de website www.landschapsbeheergroningen.nl 
Het Huizinger Ommetje is mede mogelijk gemaakt door de Provincie Groningen, SNS Fonds Middelstum, Landschapsbeheer Groningen, NAM, de Rabobank en Gemeente Loppersum.


Huizinger Ommetje oftewel "Emo’s Ommetje"

Zijn Leermens en Eenum duidelijke dorpen opgebouwd rondom een wierde, zijn Zeerijp en 't Zandt dijkdorpen. De structuur zegt overigens weinig over het tijdstip van het ontstaan van het dorp (wierden waren er eerder dan dijken), want het is best mogelijk dat de dijk is ontstaan door het verbinden van wierden, zoals hier in Zeerijp.

In de kerk is een audio rondleiding van Willem Jan van Eck

Afbeelding: https://kerkfotografie.nl/

Zeerijper Rouwbordenschennis

Een korte dorpswandeling door Eenum. In en om de kerk een audio rondleiding van Margreet Bakker.

Afbeelding: https://www.ghardeman.nl/



Eenum, de steen van Albarda.

Deze wandeling laat u het Middelstum beleven uit de Middeleeuwen.

Beleef o.a. hoe de spanningen tussen de Schieringers en Vetkopers Onno Ewsum tegen de wil van Groningen deed besluiten een zware gevechtstoren te bouwen. Een toren die nu al 5 eeuwen standhoudt. 

Ervaar ook hoe de kruistochten van Onno hem bewogen de kerk behoorlijk te verbouwen. Een kerk die terecht naar voren is geschoven als een van de Kerken die deel uitmaken van Het Grootste Museum van Nederland.

Notitie: Deze route is nieuw en nog niet formeel getest, maar wel degelijk te beleven. 

Historisch bewogen Middelstum

De Maria Lichtmis Wintertocht wordt jaarlijks rond twee februari  georganiseerd met ontmoeting, cultuur en lekkernijen langs de vier kerken van Eenum, Leermens, ’t Zandt, Zeerijp.

Gedurende de rest van het jaar is de route ook toegankelijk en van 1 april tot 1 oktober zijn de kerken ook open. De gezelligheid, muziek en kunst en al het lekkers moet je dan zelf verzorgen.

Over Maria Lichtmis
Begin februari voelt het vaak nog als hartje  winter, maar de dagen beginnen al merkbaar  te lengen. In de tijd dat deze kerken gebouwd  werden – de Middeleeuwen – werd het jaar  beleefd volgens het ritme van de kerkelijke  agenda. Heiligendagen speelden daarin een  belangrijke rol. Op 2 februari was het Maria  Lichtmis. Dit was één van de twee dagen  waarop de plattelandsbevolking van werk of hoeve kon veranderen (de andere dag was 11  november, Sint- Maarten). In de loop der eeuwen werd het traditie om op deze dag  pannenkoeken te bakken.  De vorm en kleur van de pannenkoeken worden ook gezien als een verwijzing naar de zon en het licht. De traditie zegt dat wie met Lichtmis pannenkoeken eet een voorspoedig jaar zal hebben.

Foto: Teunis Haveman.

Maria Lichtmis Wandeltocht

ROUTE IS IN OPBOUW, 
a. de Groningse audio-tour wordt nog toegevoegd
b. Geocache Zeezicht wordt nog toegevoegd
c. de multiple-choice vragen komen nog als echte Challenges
Bovenstaande punten zijn overigens maar een fractie van de totale route, dus laat je je er niet van weerhouden om als eerste deze unieke Storytrails te beleven.

-----

Het Ommetje Lutlerijp is een voor de Leermsters een populaire 'zondagwandeling' van 4,5 km.

Wat de meeste wandelaars zich echter niet realiseren is dat het ook historisch gezien een aantrekkelijke ommegang is.
Een ommegang betekent een deel van een jachtrecht, zeer toepasselijk dus voor cache-jagers. Vandaar dat we een aantal traditionele Geocaches hebben toegevoegd aan dit ommetje.

Het startpunt is de imposante Donatuskerk. Heb je rust en tijd luister dan naar de tour van Groningse schrijver Nane van der Molen. Overigens heb je hier de keuze uit een Nederlandse begeleiding en een traditioneel Groningse.

Na de kerk word je rondgeleid langs langs Rijksmomenten, haalt sluizen 'oet Staad' naar je toe, laat je in gedachte uitkijken over de Waddenzee, laat je over een dijk lopen vanaf een veroorzaker van de aardbevingen in dit gebied en laat je zoeken naar gasputten, om je uiteindelijk te brengen bij een plek waar in vroegere tijden een schapenfokker woonde.

Stichting Oude Groninger Kerken