Bewoning Ferwert

original

image.w500

Jimbo

Terp van Hegebeintum

Ferwert en de Burmania's

De Rijp

Ferwert heeft vanaf de Middeleeuwen een centrumfunctie voor de omgeving gehad. Zo had het katholieke oerparochie en leefde er een invloedrijke adellijke familie: de Burmania's. Vanuit de oude RK-parochie zijn in de nabije omgeving meerdere kerken opgezet. De gotische Ferwerter kerk is begin 16de eeuw gebouwd. De forse toren gaf de centrumfunctie aan. Ook had het dorp lange tijd twee terpen: de Terpsterp en de Burmaniaterp (Westerterp). Laatste is vernoemd naar familie Burmania, ook verantwoordelijk voor de Burmaniavaart. Bij het afgraven van de Burmaniaterp is men op een massagraf gestuit. Het verhaal gaat dat Ferwert en Hegebeintum getroffen zijn door een ramp, mogelijk de pest.

Sint-Martinuskerk

jimbo

Erachter ligt de Ferwerteradeel buitendijkse polder (Vriespolder) met daarachter de Waddenzee. 

Zeedijk

Een oude state ten oosten van Hegebeintum. Vroeger was de buitenplaats nog groter. Zo had het een zijvleugel, extra verdieping, fraaie ophaalbrug en schoorsteen in de vorm van een koepeltje. De prachtige plek is wellicht het mooist te ervaren, wandelend over de oude oprijlaan, bereikbaar vanaf de weg naar Ferwert. In 1511 wordt de state voor het eerst in de boeken vermeld. Het buitenhuis is altijd beheerd door dezelfde familie, al veranderde de familienaam een aantal keren (Aysma, Nijsten, Van Coehoorn, De Schepper en Van Andringa de Kempenaer). De namen vindt u terug in de kerk van Hegebeintum, waarmee de familie een nauwe band had. Op het landgoed bevindt zich ook de Harsta Hoeve, nu een hotel.

Harstastate

Dit Benedictijner klooster zou in 860 op Ameland zijn gesticht en wegens invallen van de Noormannen in de 11de of 12de eeuw naar Ferwert zijn verplaatst. Het klooster werd gebouwd op een kerk. In 1580 sloten de Friese kloosters door de reformatie. Foswert werd geruïneerd en in brand gestoken. De grond was inmiddels van de provincie, waarvan een deel wegens geldgebrek in de 17de eeuw werd verkocht. Het tegenwoordige wooncentrum (aan de Foswerterstrjitte, zo aan linkerzijde) is genoemd naar het klooster.

Voormalig klooster Foswert

De Rijp is een buurtschap van Ferwert. Vroeger stonden er drie voorname boerderijen; Jansma, Roula en Elsma. De Roula's waren in de 17e en 18e eeuw een voorname boerenfamilie van de grietenij (gemeente) Ferwerderadeel. De Kahoolsterlaan (Kahournsterweg) is genoemd naar boerderij Groot Koohool (aan linkerzijde). 'Kahool' betekent koude plaats. Op de achtermuur staan de cijfers 1783, waarschijnlijk het bouwjaar. Groot Koohool is gerestaureerd, maar geen landbouwbedrijf meer. Verderop ligt de Vogelzangsterweg. Deze naam is mogelijk afgeleid van de 'Fugeleekeren', de zo genoemde landerijen in 1540.

Groot Koohool & De Rijp 

Een route door het cultuurlandschap van Noordoost Friesland met zijn lange geschiedenis. Wandelend in de voetsporen van de monniken van kloosters als Foswert, die het land ontgonnen en langs Hegebeintum; de hoogste terp van Friesland.

Rond de terpen

Het Noarderleech is het centrale gebied van de immense strook kwelders die gezamenlijk Noard Fryslân Bûtendyks genoemd worden. 
Het mooie van het Noarderleech is dat je er een rondwandeling in kunt maken en zo het landschap, de vogels en de zoutflora van dichtbij kunt bekijken. 


Foto: Jan Sohler

Noarderleech

publishedLiveRoute

Deze route voert u over de rechte paden door het typische Bildtse landschap en langs of door het prachtige natuurgebied Noarderleech; één van de grootste kwelders van Europa en ooit het werkterrein van de slikwerkers.

Friesland buitendijks

Ga jij met Thom en Femke mee op wadloopavontuur?

MARRUM/HOLWERD - Ken je Thom en Femke al? Deze tweeling van 11 jaar uit Paesens-Moddergat is een eigen detectivebureau begonnen. Samen met de meeuwen Herman en Igor beleven ze mooie avonturen die staan beschreven in de boekjes van het Altijd Wad Pad. Deze keer ontdekken ze iets over het de redding van de paarden van Marrum. En ze gaan wadlopen!

Start bij Seedykstertoer

Het leuke van de boekjes van het Altijd Wad Pad is dat je dezelfde route kunt afleggen als Thom en Femke in het verhaal. Hiervoor is zelfs een speciale app ontwikkeld. In het verhaal over het Noarderleech gaan Thom en Femke kamperen bij de Seedykstertoer in Marrum. Hier is ook een expositie te zien over de bijzondere paardenredding van 2006. Het spannende waargebeurde verhaal staat prachtig beschreven in het boekje van het Altijd Wad Pad.

Kwelder, dobbe en Holwerd

De boekjes van het Altijd Wad Pad zijn niet alleen leuk, maar ook erg leerzaam. Zo ontdek je in dit boekje onder andere het verschil tussen een kwelder en een dobbe, je leert over de vele vogels die in het Noarderleech leven en Theo Broersma vertelt van alles over het mooie terpdorpje Holwerd, vanwaar de boten naar Ameland vertrekken. En wist je dat het de bedoeling is dat Holwerd – net als vroeger – weer aan zee komt te liggen?

Wadlopen en kickbiken

Tijdens hun avonturen komen Thom en Femke op plekken waar je zelf ook naar toe kunt gaan. Zo kun je net als de tweeling een karrentocht maken door het Noarderleech over de dijk, je kunt een bezoek brengen aan het Kweldercentrum in Hallum en je kunt met een kickbike steppen naar de bunker uit de Tweede Wereldoorlog. Als je maar niet net als de heit van Thom en Femke bij de zeedijk naar beneden gaat met je grote step, want in het boekje lees je wat er dan kan gebeuren…

Noarderleech: Gekwetter in de kwelder

Ook in de omgeving van Leeuwarden zijn prachtige monumentale kerken te vinden. Er is zelfs een heuse dorpskerk middenin de stad: de Dorpskerk van Huizum. Deze route leidt door de stad én door kleine dorpen langs bijzondere kerken.

Langs de kerken van:
Britsum
Huizum-Dorp
Jelsum
Koarnjum
Swichum


VII. Sted en Omkriten (wandelen)

Help jij Thom en Femke bij hun zoektocht naar de Granaet van Dokkum?

DOKKUM - Ken je Thom en Femke al? Deze tweeling van 9 jaar uit Paesens-Moddergat is een eigen detectivebureau begonnen. Samen met de meeuwen Herman en Igor beleven ze mooie avonturen die staan beschreven in de boekjes van het Altijd Wad Pad. Zo gaan ze in Dokkum op zoek naar de supergrote garnaal (granaet). Die schijnt gestolen te zijn.

Start bij museum
Het leuke aan de boekjes van het Altijd Wad Pad is dat je dezelfde route kunt afleggen als Thom en Femke in het verhaal. Hiervoor is zelfs een speciale app ontwikkeld. In Dokkum begint de tweeling het Altijd Wad Pad samen met heit en mem bij het Dokkumer museum (Admiraliteitshuis). Zij krijgen hulp van een stadsgids die hen onder andere leidt langs het mooie, oude stadhuis van Dokkum. Daar tegenover is de vaart te zien is waar de Granaet volgens de verhalen zit vastgeketend aan een ketting…

Verdwenen stad
De boekjes van het Altijd Wad Pad zijn niet alleen leuk, maar ook erg leerzaam. Zo leer je dat Dokkum vroeger aan zee lag. Dat was handig voor handelsschepen, maar ook voor oorlogsschepen en schepen van de zeerovers. Ook ontdekken Thom, Femke, Herman en Igor hoe het nu precies zat met de ‘verdwenen stad’ in de buurt van Dokkum, waar nu het vakantiepark Esonstad te vinden is. Verder kom je meer te weten over de Waddenzee en de zeehonden die hier – nadat ze in Pieterburen zijn genezen - worden vrijgelaten.

Vrolijke besjes
Het boekje eindigt weer in Dokkum, waar Thom en Femke onder andere langs het wapen van Dokkum lopen, de geneeskrachtige Bonifatiusbron bezoeken en tot slot de bijzondere moerbeiboom met ‘vrolijke besjes’ bij de Martinuskerk zien. De grote vraag is of ze de Granaet van Dokkum nog zullen vinden. Of hebben ze daar jouw hulp bij nodig?

De Granaet van Dokkum

Vanaf het monumentale Dokkum naar Aalsum, waar in WOII veel munitie is gedropt, via verharde en onverharde wegen langs terpdorp Foudgum (bekend van Piet Paaltjens), Waaxens en historisch handelsdorp Holwerd, om te eindigen op de pier.

Van stad naar wad

Het Oerd vormt samen met De Hon Amelands ruige oosten, waar de krachten van wind en zee ongetemd inwerken op het land. In de 19e eeuw was Het Oerd nog een apart eilandje dat alleen met laag water via een zandbank met het centrale deel van Ameland verbonden was. Er lagen zelfs twee dorpjes op, maar die zijn beide onder het stuifzand of in zee verdwenen.
De natuur van Het Oerd is rijk. Met name de flora is legendarisch, al zijn er een aantal van de meest bijzondere soorten inmiddels verdwenen, of ze staan in ontoegankelijke delen. 
Deze wandeling rondt het voormalige eiland en voert je van Waddenzee tot Noordzee en weer terug. Onderweg kom je langs bloemrijke duinvalleien en kwelders vol vogels, kun je vlinders vinden op de warme zuidhellingen van de duinen, wandel je langs de kleiige rand van de Waddenzee en het uitgestrekte zandstrand. 

Ameland – Oerd en Nieuwlandsreid

Boven Hollum ligt een bijzonder duingebied, waar op korte afstand van elkaar jonge, dynamische duinen en oude, met heide begroeide duinen te vinden zijn. Beide hebben hun eigen bijzondere flora en fauna. Midden in het gebied ligt een oude strandvlakte die is afgesnoerd van de zee en waar nu een groot, met riet omzoomd duinmeer ligt. Deze vallei is erg rijk aan vogels en dankzij de vogelkijkhut ook nog eens goed te overzien.  

Waddenwandelen