Zandstrooiboerderij

De Zwaantje Hans-Stokman’s Hof is een fraai gerestaureerde boerderij met schuur uit hoogstwaarschijnlijk de 17de eeuw. In 1877 (te zien aan de gevelsteen boven de baanderdeur) heeft er een verbouwing plaatsgevonden, de boerderij is toen ingekort. De familie Hans is eigenaar geworden in 1885. Deze familie, afkomstig uit de Graafschap Bentheim in Duitsland, heeft bijna 100 jaar in deze boerderij gewoond. Een van de laatste leden van de familie (Zwaantje Hans) heeft door het zandstrooien van deze boerderij een toeristische attractie van formaat gemaakt.
In veel boerderijen in de provincie Drenthe trof men vroeger een zandtapijt aan. Tot het begin van de vorige eeuw was vloerbedekking een onbekend begrip voor de boer. De vloeren in de verschillende vertrekken bestonden uit grote brokken Bentheimer zandsteen en blauwe en rode plavuizen. Met fijn zand bracht de vrouw van de boer meestal eens in de week een versiering aan op een van die kale vloeren: een zandtapijt. Bij het zandstrooien toonden de boerinnen hun kunstzinnige aanleg. Allerlei figuren werden tot een compleet zandtapijt gestrooid, echte kunstwerken waren het. De boerenkeuken zag er dan op z’n zondags uit.
In Schoonebeek is dit historische gebruik in ere gehouden. In de zandstrooiboerderij kun je de kunst van het zandstrooien zien en het ook zelf eens proberen. De boerderij is kort geleden helemaal vernieuwd als museum en je kunt er ook een expositie van de NAM bekijken over geologie en de oliewinning in Schoonebeek.
Schoonebeek: boerenkernen, booën en olie
Schoonebeek is een dorp in het uiterste zuidoosten van Drenthe. Het bestaat uit een langgerekt lint van in oorsprong boerenkernen, die zijn ontstaan op smalle zandruggen in een nat en venig gebied. Aan de zuidkant grenst het aan het Schoonebeekerdiep dat ook de grens vormt met Duitsland. Aan de noordkant strekte zich tot in de twintigste eeuw een immens veengebied uit, het Bourtanger Moor. In de middeleeuwen hebben zich hier boeren gevestigd die boven op het veen en in het dal van het diep landbouw zijn gaan bedrijven, met veeteelt en akkerbouw. Dat is eeuwenlang zo gegaan. De gaaf bewaard gebleven dorpjes (beschermde dorpsgezichten) Westerse Bos, Middendorp en Oosterse Bos ademen nog helemaal die sfeer. In het begin van de negentiende eeuw is er een kern bijgekomen vlak aan de Duitse grens. Dat is Nieuw-Schoonebeek, de plek waar Duitse kolonisten boerenbedrijven gevestigd hebben.
Een ingrijpende verandering deed zich voor in de jaren vlak na de Tweede Wereldoorlog, toen bleek dat er in de diepe ondergrond een grote voorraad aardolie zat. Dat leidde er toe dat het gebied vol kwam te staan met jaknikkers en dat er vele nieuwe activiteiten en inwoners kwamen. Dat gaat door tot op de dag van vandaag. Op de deel van de boerderij is een permanente tentoonstelling ingericht over de oliewinning in Schoonebeek. In het centrum van het dorp staat nog een jaknikker die eraan herinnert.
De laatste jaknikker in Schoonebeek
Wilms Boo
Een bijzonderheid van Schoonebeek waren de booën, waarvan er veel in het dal van het Schoonebeekerdiep hebben gestaan. Een boo was een veestal, die op grote afstand van de boerderij stond, als een soort dochteronderneming. Gedurende een groot deel van het jaar verbleef een kudde rundvee daar, onder de hoede van een herder. Het vee werd er geweid en vetgemest, om alleen in de winter voor korte tijd terug te keren naar de boerderij. De enige bewaard gebleven originele Wilms boo is kort na de restauratie door brandstichting verloren gegaan. Op de plek staat nu een reconstructie.