Steenfabrieken en tichelborgen

Steenfabriek Fivelmonde in Delfzijl is een voorbeeld van industrieel erfgoed uit vervlogen tijden, net als tichelborg Vliethoven aan het Damsterdiep. Belangrijk voor een steenfabriek was de beschikbaarheid van klei, brandstof en een waterweg. Fivelmonde kwam in 1862 bij het Damsterdiep, maar maakte, vanaf 1915, vooral naam onder leiding van de familie Hijlkema. Deze plaatste als eerste een elektromotor in de fabriek voor stenen en draineerbuizen. In 1936 produceerde de fabriek een baksteen voor binnenmuren, de Fimon, die veel geld opbracht. Begin deze eeuw was de productie echter niet langer rendabel; de fabriek werd stilgelegd, maar staat er nog wel. In Groningen worden sinds de 12de eeuw stenen gebakken. In het begin waren dat kloostermoppen door monniken voor kloosters en kerken, als op de wierden van Uitwierden en Marsum. Hieruit ontstonden in de 16de eeuw tichelwerken (steenfabrieken), waarbij soms ook tichelborgen voor de eigenaren werden gebouwd. Tichelborg Vliethoven herinnert nog aan de jaren dat in Delfzijl veel steenfabrieken stonden. (Bron: Groningen stad en ommeland).