jimbo

Het Groninger platteland oogt plat. Kijk je dieper zie je dat het wordt doorsneden met structuren die ook op het Wad voorkomen. Het brengt je terug naar tijden dat hier de Waddenzee liep. Een Engelsman vroeg mij een keer wat het woord 'Ding' / Dinges betekent. Hij hoorde het overal en steeds in relatie tot andere objecten. Ook op deze verhalende route zal je er ook mee worden geconfronteerd, maar dan weer totaal anders ...De bijzondere Mariakerk is doorgaans afgesloten. Voor meer info: mariakerk.uithuizermeeden@gmail.com. Een sleutel is beschikbaar bij H.M. Ubbens, Torenstraat 22 (tel. 0595 412780) of W. Dalmaijer, Torenstraat 24a (tel. 0595-455085) 

Uithuizen - Van Borg naar Priel

original

image.w500

Jimbo

Wandelen en fietsen langs bijzondere oorlogsverhalen

Het is nu misschien moeilijk voor te stellen, maar aan het einde van de Tweede Wereldoorlog regende het bommen en granaten in het noordoosten van Groningen. In de laatste oorlogsdagen werden de dorpen van de voormalige gemeente Bierum het strijdtoneel van de Canadese en Duitse troepen.

Deze route voert langs de historische dorpjes en door het prachtige weidse landschap, en laat je onderweg kennismaken met indrukwekkende oorlogsverhalen. Niet alleen verhalen over de bevrijding, maar ook over verzet, onderduikers, militaire strijd en het alledaags leven ten tijde van de Tweede Wereldoorlog. In elk dorp vind je een informatiebord met daarop een bijzonder verhaal. Meer lezen? Scan dan de QR-code op de borden.  

Deze route is  is mede mogelijk gemaakt door 6-dorpen-tocht, gemeente Delfzijl, Nationaal Fonds voor Vrede Vrijheid en Veteranenzorg, provincie Groningen, Vrijdag, De Verhalen van Groningen en gemeente Eemsdelta.


Zes dorpen bevrijdingstocht

Aan het begin van onze jaartelling was de regio rond Appingedam een dichtbevolkte streek. Omdat de zee regelmatig de open kwelders overstroomde, wierpen de bewoners wierden (kunstmatige heuvels) op om hun huizen op te bouwen. In de middeleeuwen werden kerken meestal midden op de wierde gebouwd. In de omgeving van Appingedam zijn daarvan een paar prachtige voorbeelden bewaard gebleven. Ook in Appingedam vinden we interessant religieus erfgoed, zoals een kerk in de bouwstijl van de Amsterdamse School, een Molukse kerk en een synagoge. Deze wandelroute leidt langs het rijke religieuze verleden van deze regio.
U kunt kiezen uit een korte (11,7 km) en een lange (21 km) wandeling. Beide wandelingen beginnen bij de VVV. 

Wandelen langs religieus Erfgoed

Op 14 april 1945 keken de mensen in Loppersum en omgeving met verbijstering én verwachting naar de roodgloeiende lucht in de verte; de strijd tussen de Duitse bezetter en de geallieerden was in alle hevigheid losgebarsten en het stadshart van Groningen stond in lichterlaaie. Kort daarna werd het noorden van de provincie bevrijd. Dat dit niet zonder slag of stoot ging, daaraan herinneren de veertien oorlogsmonumenten in en rond Loppersum. Naast de schilderachtige dorpjes, prachtige middeleeuwse kerken, imposante boerderijen en magnifieke weidsheid maken ook deze monumenten deel uit van het rijke verhaal dat op deze route verteld wordt.

Op deze route fiets je door de voormalige Fivelboezem: een zee-inham die bestond uit een blubberige wadvlakte waar zich de rivier de Fivel doorheen slingerde. In de loop van de tijd slibde de Fivel dicht en verzandde de boezem, waarna kloosterlingen de zeearm door middel van dijkaanleg en inpolderingen tot land maakten.
Je maakt kennis met de ongekende weidsheid van het landschap en de rijke geschiedenis van duizenden jaren bewoning. Middeleeuwse kerken, schilderachtige dorpjes en imposante boerderijen getuigen van een uniek cultureel erfgoed. Daartoe behoren in zekere zin ook de veertien oorlogsmonumenten. Zij laten je stilstaan bij een verhaal dat niet vergeten mag worden. Een verhaal van zinloos geweld en dappere strijd - het herinnert ons aan de waarde van vrijheid.
 
Start en finish bij het bus- en treinstation Loppersum aan de Parallelweg. Er is gratis parkeerplek aanwezig. 

Deze fietsroute is samengesteld in opdracht van de Gemeente Loppersum (Eemsdelta).
In samenwerking met Top van Groningen, de Verhalen van Groningen en route-ontwikkelaar en tekstschrijfster Nina van den Broek. 


Vrij uitzicht over Herwonnen Land

Water is belangrijk voor Appingedam. Door haar ligging aan het Damsterdiep (voorheen De Delf) en de open verbinding met de zee kon de stad uitgroeien tot een belangrijke handelsplaats met een bloeiende economie. Tot halverwege de 20e eeuw was Appingedam het onbetwiste centrum van de regio. Langs het Damsterdiep staan de gebouwen die herinneren aan deze economische bloeiperiode en de rol die Appingedam speelde in de regio. Langs en vanaf het water is de geschiedenis van de stad goed te ‘lezen’.

Stad langs het Water

Ontdek de mooiste gebouwen van Appingedam. Middeleeuwse steenhuizen en hangende keukens in de oude binnenstad. Panden in de stijl van de Amsterdamse School in nieuwere wijken. Geniet van prachtige architectuur en monumenten!

Monumentale Architectuurroute

De Belgische schrijver Georges Simenon maakte in 1929 kennis met Delfzijl door zijn liefde voor het varen. Via de Zuiderzee en Sneek was hij met zijn boot in Delfzijl aangekomen. Hier liet hij zijn boot repareren bij de scheepswerf van de gebroeders Roelfs aan het Damsterdiep. In de tussentijd gaf hij zijn ogen goed de kost, zodat hij Delfzijl als setting kon gebruiken voor zijn misdaadroman Maigret in Holland. In deze roman wordt Maigret gevraagd de moord op Koenraad Poppinga, leraar aan de Zeevaartschool van Delfzijl, op te lossen. Deze rondwandeling van ongeveer 5 kilometer leidt je langs diverse plekken uit het boek Maigret in Holland. Startpunt van de route is het treinstation (Johan van den Kornputplein 1).

Maigret in Delfzijl

Appingedam is naast Groningen de enige stad van middeleeuwse oorsprong in de provincie. Ontstaan als handelsnederzetting met een bloeiperiode in de middeleeuwen zijn de sporen van een rijk verleden nog overal vindbaar in de stad. Het thema Macht en Pracht is Appingedam dan ook op het lijf geschreven, zoals u ongetwijfeld zult beamen na het maken van de onderstaande wandeling.

Deze route langs Monumenten is opgesteld door Museum Stad Appingedam o.a. voor de Open Monumentenweekenden.

Macht & Pracht

Deze regio wordt al sinds de prehistorie bewoond. Het Delfzijl zoals we dat nu kennen ontstond in de 13de eeuw aan de monding van de Delf, het huidige Damsterdiep. In 1317 werden er drie zijlen (sluizen) in de Delf aangelegd. Hierdoor werd Delfzijl een strategisch punt voor de handelsroute vanuit Groningen en het scheepvaartverkeer op de Eems. Tijdens de Tachtigjarige Oorlog werd de plaats een schans met grachten en bastions. Hierna groeide Delfzijl uit tot een internationale havenplaats. In de tweede helft van de vorige eeuw werd de regio door de overheid aangewezen als gebied voor economische ontwikkeling en startte de aanleg van een diepzeehaven. Met diverse scheepswerven en een groot chemiepark is Delfzijl een van de grootste havensteden van Nederland. Deze rondwandeling van ongeveer 7 kilometer leidt je langs de havens van Delfzijl en diverse aan de scheepvaart gerelateerde bezienswaardigheden.

Havenstad Delfzijl

Delfzijl ontstond in de 13-de eeuw aan de monding van de Delf, het huidige Damsterdiep. In 1317 werden er drie zijlen (sluizen) in de Delf aangelegd, waardoor de handel, de scheepvaart en dus ook het aantal inwoners toenamen. In 1580, tijdens de Tachtigjarige Oorlog, bouwden de watergeuzen de Kleine Schans. Deze schans viel al snel in handen van de Spaanse bezetters. In 1591 veroverden Prins Maurits en Graaf Willem Lodewijk de schans. Onder leiding van vestingdeskundige en veldheer Johan van den Kornput werd de schans versterkt met grachten, een vestingwal, bastions en singels.

Hiervan is nog slechts een deel zichtbaar. Later groeide de schans uit tot een internationale havenplaats. In 1825 behoorde Delfzijl tot de allerlaatste Nederlandse plaatsen waaraan stadsrechten werden toegekend.

Deze rondwandeling van ongeveer 4 kilometer leidt je langs cultuurhistorische bezienswaardigheden in Delfzijl. Startpunt van de route is: Molen Adam op Molenberg 21.

Cultuurhistorisch ommetje

De stad Appingedam groeide in de tweede helft van de middeleeuwen uit tot de belangrijkste handelsplaats van de regio en wist deze positie eeuwen vast te behouden. De rijke bewoners lieten prachtige panden bouwen om hun welvaart te tonen. In het centrum is deze vroegere rijkdom nog steeds te bewonderen. Deze korte stadswandeling door de mooiste steegjes en over de vele bruggetjes van de stad onthult het belangrijkste erfgoed van middeleeuws Appingedam.

Dwalen en genieten

INSTRUCTIE TEKST VOOR OPBOUW ROUTE.
1. Verzamelen foto's en verhalen (bij voorkeur incl. jaartallen zoals bijvoorbeeld het verhaal van Harry Bakker over de Sporthal) via het verzamelbericht in Facebook groep: Je bent Delfzielster als....
2. Op basis van de reacties wordt dit concept steeds bijgesteld: meerdere foto's, betere foto's, uitgebreidere verhalen, juiste positionering, etc.
Als concept is het alleen vindbaar via deze URL. Pas nadat het definitief is word het vrijgegeven aan alle Storytrails gebruikers en sites als VisitWadden. De punten (Storypoints) die je nu via de app. (scannen QR-code) vanuit je huiskamer kunt inzien, kun je in de definitieve versie alleen beleven als je daadwerkelijk op de betreffende locatie bent.
2. Corrigeer dit concept via opmerking onder betreffende bericht 
NB de foto''s worden steeds geplaatst op plek van de fotograaf

Overigens via Touripedia komen dergelijke Storypoints dan bijna automatisch in routes terecht (Stemmen op https://www.toukomst.nl/projecten/touripedia/ ) 


IS DE ROUTE KLAAR, wordt deze tekst vervangen een uitnodiging (Veur & Deur Delfsielters) om deze route te gaan beleven.

Foto: Boerderij Betingeheem 1960

Delfzijl-Noord in de jaren '60

In dit verhaal ga je terug naar plekken die een rol hebben gespeeld in de rijke historie van Farmsum. Vroeger van strategisch belang vanwege de ligging aan de monding van de Eems. 

We gaan terug naar de tijd van de Ripperda’s in de middeleeuwen en word je bewust van hun rol in de ontwikkeling van de provincie Groningen en daarbuiten. Enkele elementen uit die periode zijn nog te vinden in Farmsum, een dorp dat deel uitmaakt van de gemeente Delfzijl. We  lopen langs de oudste Joodse begraafplaats van Groningen en één van de weinige geselpalen die nog in Nederland zijn overgebleven, tegenover het huis dat eens een gevangenis was en het naastgelegen huis waar eens de beul woonde.   
In Farmsum staat een in romanogotische stijl gebouwde, protestantse kerk met een indrukwekkende geschiedenis. Tijdens restauratiewerken in 2011/2012 zijn grafzerken van dominees, kooplieden en lokale adel aangetroffen en nu tentoongesteld. Twee zijn telgen van de machtige families Ripperda en Onsta. 
 
De kerk is op bepaalde tijden opengesteld voor een rondleiding: 
* Elke  zaterdag in juni, juli, augustus en tot half september van 14.00-16.00 uur
* jaarlijks op de Monumentendagen in het tweede weekend van september: in 2019 op 14 en 15 september van 10.00-17.00 uur. 

* U kunt ook op verzoek een rondleiding aanvragen, mail dan naar  dhr. Piet Lanting: p.lanting@hetnet.nl 

* Maandelijks worden orgelconcerten  georganiseerd, de programma’s vindt u op  www.groningenorgelland.nl/agenda/index1.php

--- meer lezen ---

Ontstaan van Farmsum
Het noordwestelijke oude deel van Farmsum is gelegen op een wierde. Omstreeks het jaar 1000 na Chr. wordt voor het eerst gesproken over het dorp Farmsum: Fretmarashem. De naam laat zich verklaren als ‘woonplaats van Fretmar (vermaard door vrede)’. In het jaar 1228 is sprake van Fermeshem. Aan het einde van de 14de eeuw wordt de naam als Fyrmesen geschreven en nog later als Fermissum en Farremsem. De rechtspraak, ook de proosdij over het oosten van Fivelingo en de Oldambten, is dan in handen van de Ripperda’s, de bewoners van het Huis te Farmsum.
Delfzijl, waar Farmsum deel van uitmaakt, wordt voor het eerst genoemd op een oorkonde in 1303.
Wandel in anderhalf uur door de geschiedenis van Farmsum (3,5 km).
Samengesteld door: Milou van der Heide, Bibi Vierdag, Cor Kappen, Ype Poortinga. 
Support: Lammert Hekman (Het Lokaal)
Bronnen: Groninger Archieven; Molendatabase; de Verhalen van Groningen; Emile Wiersum; Wikipedia, Farmsum.net


De kronieken van Farmsum

Waar in vroegere tijden de brede Fivel voor de waterafvoer van Groningen en Drenthe zorgde. Heeft het met de komst van een professionele waterhuishouding met gemalen en gegraven kanalen, plaats gemaakt voor een uitgebreid Maren gebied.
De ronde Oosterwijtwerd - Appingedam is hierbij populair. Het historische Appingedam is vanaf de waterkant bezien echt bijzonderder. Hiernaast heeft de route diverse aan het water gelegen leuke restaurantjes en musea.

De Fivel, kanogebied

De Delfzijlse wijk Oud-West ligt ten opzichte van het centrum aan de overkant van de gracht. De wijk wordt daarom ook wel ‘Over de gracht’ genoemd. Een andere naam is de Zeeheldenbuurt, omdat de straatnamen naar zeelhelden zijn vernoemd. Het oudste gedeelte van Oud-West is gebouwd in de jaren 20 en 30 van de vorige eeuw. Veel van de gebouwen zijn gebouwd in de stijl van de Amsterdamse School. Kenmerkend aan deze stijl is het baksteen en de versieringen in de gevels. Deze versieringen zijn ook van baksteen of anders van natuursteen. De gevels zijn vaak plastisch. Ook typerend zijn de laddervensters, steile daken en torentjes. Deze korte rondwandeling leidt je door de straten van Oud-West. Laat je verrassen door de vele bouwkenmerken van de Amsterdamse School die je in de gebouwen zult herkennen. Startpunt van de route is het gemeentehuis (Johan van den Kornputplein 10).

Amsterdamse School

Of je nu een kommetjes jager bent of een gewone wandelaar. Alles kom je tegen op deze 15 km tocht door de landerijen en bosschages tussen Delfzijl en Appingedam. 

op de foto: Marsum uit wierdenenterpen.nl

Alle trails van Eemsdelta