Op 14 april 1945 keken de mensen in Loppersum en omgeving met verbijstering én verwachting naar de roodgloeiende lucht in de verte; de strijd tussen de Duitse bezetter en de geallieerden was in alle hevigheid losgebarsten en het stadshart van Groningen stond in lichterlaaie. Kort daarna werd het noorden van de provincie bevrijd. Dat dit niet zonder slag of stoot ging, daaraan herinneren de veertien oorlogsmonumenten in en rond Loppersum. Naast de schilderachtige dorpjes, prachtige middeleeuwse kerken, imposante boerderijen en magnifieke weidsheid maken ook deze monumenten deel uit van het rijke verhaal dat op deze route verteld wordt.

Op deze route fiets je door de voormalige Fivelboezem: een zee-inham die bestond uit een blubberige wadvlakte waar zich de rivier de Fivel doorheen slingerde. In de loop van de tijd slibde de Fivel dicht en verzandde de boezem, waarna kloosterlingen de zeearm door middel van dijkaanleg en inpolderingen tot land maakten.
Je maakt kennis met de ongekende weidsheid van het landschap en de rijke geschiedenis van duizenden jaren bewoning. Middeleeuwse kerken, schilderachtige dorpjes en imposante boerderijen getuigen van een uniek cultureel erfgoed. Daartoe behoren in zekere zin ook de veertien oorlogsmonumenten. Zij laten je stilstaan bij een verhaal dat niet vergeten mag worden. Een verhaal van zinloos geweld en dappere strijd - het herinnert ons aan de waarde van vrijheid.
 
Start en finish bij het bus- en treinstation Loppersum aan de Parallelweg. Er is gratis parkeerplek aanwezig. 

Deze fietsroute is samengesteld in opdracht van de Gemeente Loppersum (Eemsdelta).
In samenwerking met Top van Groningen, de Verhalen van Groningen en route-ontwikkelaar en tekstschrijfster Nina van den Broek. 


Vrij uitzicht over Herwonnen Land

original

image.w500

Jimbo

Er is in heel Nederland geen plek te vinden als het Oldambt in Noordoost-Groningen. De grond is er zwaar maar zeer vruchtbaar en uitstekend geschikt voor het verbouwen van graan, koolzaad en luzerne. Het is niet voor niets dat het Oldambt bekend staat als ‘de graanrepubliek’. Onder vogelaars is het gebied zeker zo beroemd, maar dan vanwege de vele roofvogels die hier te vinden zijn, met name de grauwe kiekendief.
Aan de andere kant van de zeedijk ligt de Dollard, een uithoek van de Waddenzee en het estuarium waarin de Eems uitmondt. De Dollard is nu samen met de Westerschelde het enige natuurlijke overgangsgebied tussen zoet en zout water en een enorm belangrijk gebied voor vogels. 
Deze route volgt de kleine landweggetjes door het Oldambt naar Nieuw Statenzijl, waar, op de grens met Duitsland, de Westerwoldse Aa in de Dollard uitmondt en waar de vogelkijkhut de Kiekkaaste staat. Verwacht hier niet de vakantiedrukte van de Waddeneilanden – dit deel van het Waddengebied is stil, open en agrarisch en heeft een unieke eigen sfeer.


Dollard en Oldambt

publishedTestRoute

Op deze route beleef je de gulheid van Waddenland. Vanaf de hoge houten bruggetjes over de waterlopen zijn de akkers goed te overzien. Wat op het land groeit, wordt langs de weg of in boerderijwinkels verkocht. Stap op de fiets en maak kennis met de rijkdom van dit gebied: uniek erfgoed, weidse vergezichten en eigenzinnige boeren die met hart en ziel eerlijk en heerlijk voedsel produceren. Kijk, proef en verwonder je.

Rijkdom zo ver het oog reikt

publishedLiveRoute

Als rokken van een ui, zo liggen de akkers in lagen tussen het dorp Uithuizen en het wad, gescheiden door slaperdijken – oude waddendijken die in onbruik zijn geraakt toen de kustlijn van de Waddenzee naar het noorden opschoof. Achter iedere dijk ligt een jonger stuk land – dikke zeeklei en eindeloze, uitgestrekte akkers met bieten, aardappels, graan en koolzaad. Tot aan de Waddendijk. Daarachter ligt de kwelder met grote vierkanten rasters van takken die nieuw land moesten laten opslibben. 
Deze route leidt door een van de rustigste delen van het Waddengebied en is aantrekkelijk voor vogelaars en liefhebbers van het open Groningse landschap. 

Hoge land en Uithuizerwad

common

Of je nu een kommetjes jager bent of een gewone wandelaar. Alles kom je tegen op deze 15 km tocht door de landerijen en bosschages tussen Delfzijl en Appingedam. 

op de foto: Marsum uit wierdenenterpen.nl

(K)ommetje Delfzijl - Appingedam

In dit verhaal ga je terug naar plekken die een rol hebben gespeeld in de rijke historie van Farmsum. Vroeger van strategisch belang vanwege de ligging aan de monding van de Eems. 

We gaan terug naar de tijd van de Ripperda’s in de middeleeuwen en word je bewust van hun rol in de ontwikkeling van de provincie Groningen en daarbuiten. Enkele elementen uit die periode zijn nog te vinden in Farmsum, een dorp dat deel uitmaakt van de gemeente Delfzijl. We  lopen langs de oudste Joodse begraafplaats van Groningen en één van de weinige geselpalen die nog in Nederland zijn overgebleven, tegenover het huis dat eens een gevangenis was en het naastgelegen huis waar eens de beul woonde.   
In Farmsum staat een in romanogotische stijl gebouwde, protestantse kerk met een indrukwekkende geschiedenis. Tijdens restauratiewerken in 2011/2012 zijn grafzerken van dominees, kooplieden en lokale adel aangetroffen en nu tentoongesteld. Twee zijn telgen van de machtige families Ripperda en Onsta. 
 
De kerk is op bepaalde tijden opengesteld voor een rondleiding: 
* Elke  zaterdag in juni, juli, augustus en tot half september van 14.00-16.00 uur
* jaarlijks op de Monumentendagen in het tweede weekend van september: in 2019 op 14 en 15 september van 10.00-17.00 uur. 

* U kunt ook op verzoek een rondleiding aanvragen, mail dan naar  dhr. Piet Lanting: p.lanting@hetnet.nl 

* Maandelijks worden orgelconcerten  georganiseerd, de programma’s vindt u op  www.groningenorgelland.nl/agenda/index1.php

--- meer lezen ---

Ontstaan van Farmsum
Het noordwestelijke oude deel van Farmsum is gelegen op een wierde. Omstreeks het jaar 1000 na Chr. wordt voor het eerst gesproken over het dorp Farmsum: Fretmarashem. De naam laat zich verklaren als ‘woonplaats van Fretmar (vermaard door vrede)’. In het jaar 1228 is sprake van Fermeshem. Aan het einde van de 14de eeuw wordt de naam als Fyrmesen geschreven en nog later als Fermissum en Farremsem. De rechtspraak, ook de proosdij over het oosten van Fivelingo en de Oldambten, is dan in handen van de Ripperda’s, de bewoners van het Huis te Farmsum.
Delfzijl, waar Farmsum deel van uitmaakt, wordt voor het eerst genoemd op een oorkonde in 1303.
Wandel in anderhalf uur door de geschiedenis van Farmsum (3,5 km).
Samengesteld door: Milou van der Heide, Bibi Vierdag, Cor Kappen, Ype Poortinga. 
Support: Lammert Hekman (Het Lokaal)
Bronnen: Groninger Archieven; Molendatabase; de Verhalen van Groningen; Emile Wiersum; Wikipedia, Farmsum.net


De kronieken van Farmsum

De Delfzijlse wijk Oud-West ligt ten opzichte van het centrum aan de overkant van de gracht. De wijk wordt daarom ook wel ‘Over de gracht’ genoemd. Een andere naam is de Zeeheldenbuurt, omdat de straatnamen naar zeelhelden zijn vernoemd. Het oudste gedeelte van Oud-West is gebouwd in de jaren 20 en 30 van de vorige eeuw. Veel van de gebouwen zijn gebouwd in de stijl van de Amsterdamse School. Kenmerkend aan deze stijl is het baksteen en de versieringen in de gevels. Deze versieringen zijn ook van baksteen of anders van natuursteen. De gevels zijn vaak plastisch. Ook typerend zijn de laddervensters, steile daken en torentjes. Deze korte rondwandeling leidt je door de straten van Oud-West. Laat je verrassen door de vele bouwkenmerken van de Amsterdamse School die je in de gebouwen zult herkennen. Startpunt van de route is het gemeentehuis (Johan van den Kornputplein 10).

Amsterdamse School

Deze regio wordt al sinds de prehistorie bewoond. Het Delfzijl zoals we dat nu kennen ontstond in de 13de eeuw aan de monding van de Delf, het huidige Damsterdiep. In 1317 werden er drie zijlen (sluizen) in de Delf aangelegd. Hierdoor werd Delfzijl een strategisch punt voor de handelsroute vanuit Groningen en het scheepvaartverkeer op de Eems. Tijdens de Tachtigjarige Oorlog werd de plaats een schans met grachten en bastions. Hierna groeide Delfzijl uit tot een internationale havenplaats. In de tweede helft van de vorige eeuw werd de regio door de overheid aangewezen als gebied voor economische ontwikkeling en startte de aanleg van een diepzeehaven. Met diverse scheepswerven en een groot chemiepark is Delfzijl een van de grootste havensteden van Nederland. Deze rondwandeling van ongeveer 7 kilometer leidt je langs de havens van Delfzijl en diverse aan de scheepvaart gerelateerde bezienswaardigheden.

Storytrails bij Standbeeld Maigret

(K)ommetje Delfzijl - Appingedam

wandel 15 km

Vrij uitzicht over Herwonnen Land

fiets 55 km

De kronieken van Farmsum

wandel 7 km

Dollard en Oldambt

fiets 42 km

Amsterdamse School

wandel 2.3 km

Rijkdom zo ver het oog reikt

fiets 45 km

Havenstad Delfzijl

wandel 7 km

Hoge land en Uithuizerwad

fiets 44 km